| دکتر محمد‌تقی روحانی رانکوهی، در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره ضرورت‌های معادل‌سازی واژگان علمی اظهار کرد: اگر از واژهگزینی صحبت می‌کنیم، منظور انتخاب یک واژه مناسب از بین چند واژه و از سوی دیگر واژهسازی به معنای تولید یک واژه جدید است. واژهگزینی علم است، البته شاید تا حدی ذوق و سلیقه نیز در آن دخالت داشته باشد. نویسنده «واژه‌نامه مهندسی داده‌‌‌ها انگليسی ـ فارسی و فارسی ـ انگليسی)» کتاب شایسته‌تقدیر در سی‌و‌دومین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران با اشاره به دلایل مقاومت برخی در استفاده از واژگان جدید فارسی افزود: مخالفت‌ها ممکن است از سوی دانشگاهیان ابراز شود، چراکه استفاده از واژه‌های انگلیسی برای این عده راحت‌تر است. از طرفی دیگر این احتمال وجود دارد که علاقه‌ای به استفاده از واژگان جدید نداشته باشند. البته شاید دلیلی برای استفاده از آن‌ها نمی‌بینند و بهعبارتی دیگر هنوز برای این‌کار مجاب نشده‌اند. روحانی رانکوهی گفت: از جمله دیگر دلایل وجود مقاومت در استفاده از واژگان جدید علمی، غلبه وجهه ادبی زبان فارسی است. از سوی دیگر دامنه محدود واژگان، پدیده نو واژهگزینی و گمان نبود تولید دانش در ایران و بومی نبودن مفاهیم علمی و فنی، از مشکلات واژهگزینی است. نویسنده کتاب «سیستم و ساختار فایل‌ها: مهندسی فایل‌ها (ذخیره و بازیابی اطلاعات)» در تشریح نبود علاقه و تمایل برای استفاده از واژه‌های فارسی در تدوین و تولید کتاب یا محاوره‌‌های روزمره ادامه داد: برای استفاده از واژه‌های انگلیسی تلاش لازم نیست و به‌عبارتی‌دیگر هر معادلی که برای هر واژه بیگانه تولید یا برگزیده شود، ممکن است عکس‌العملی را به دنبال داشته باشد. وی درباره دیگر دلایل علاقه اندک در استفاده از واژه‌های جدید فارسی اظهار کرد: بی‌توجهی افراد به‌ویژه دانشگاهیان در استفاده از معادل‌‌های فارسی، به دلیل بی‌اعتمادی یا نا‌آگاهی آن‌ها نسبت به این واژگان است. از سوی دیگر این موضوع مطرح است که فارسی زبان علم نیست. مدرس دانشگاه صنعتی شریف با اشاره به مؤلفه‌های واژهگزینی افزود: افرادی که در حوزه واژهگزینی یا واژهسازی فعالیت می‌کنند، باید از دانش زمینه‌ای مطلوبی برخوردار باشند؛ بهعبارتی دیگر باید دانش کافی نسبت به حوزه‌‌ای که نیازمند تولید یا واژه‌یابی است، داشته باشند. به‌عنوان‌مثال، واژهسازی در حوزه‌های فنی و مهندسی باید از سوی افراد متخصص در حوزه فنی و مهندسی صورت بگیرد. نویسنده کتاب «مقدمه‌ای بر ذخیره و بازیابی اطلاعات (بارویکرد کاربردی)» در ادامه گفت: متخصصان معادل‌سازی یا واژهگزینی باید حداقل در سه بخش مهارت کافی داشته باشد؛ زبان مبداء، زبان مقصد و تخصص در علمی که به معادل‌یابی آن مشغول است. روحانی رانکوهی با اشاره به اهمیت مشاوره در حوزه واژهگزینی عنوان کرد: فردی که در حوزه معادل‌یابی یا معادل‌سازی به پژوهش مشغول است باید به مشاوره و گفت‌و‌شنود با دانشمندان علوم مختلف اعتقاد داشته باشد. به‌عنوان‌مثال فردی در رشته رایانه، نیازمند مشاوره با یک متخصص زبان فارسی است. وی ادامه داد: واژهگزینی یا واژه‌یابی هر‌چند ممکن است تا حدودی سلیقه‌ای و ذوقی باشد، کار بسیار دشواری است، بنابراین افراد باید با نگاهی به‌دور از تعصب وارد این میدان شوند؛ نگاه بسیط در این بخش لازم است. مترجم کتاب «پایگاه داده‌های شی‌ءگرا و شی‌ء رابطه‌ای» در تشریح احتمال وجود نگاه سلیقه‌ای در واژهگزینی گفت: وجود سلیقه در فرایند واژهگزینی یا واژهسازی از یک منظر موجب آسانی کار و از سوی دیگر شاید موجب سختی کار شود چراکه افراد دیگر نیز وارد کار شده و به واژهسازی یا واژهگزینی اقدام می‌کنند، در نتیجه واژه‌های بیشتری خواهیم داشت. باید توجه کنیم که واژه‌هایی که ابداع یا گزینش می‌شوند، صددرصدی نیستند. |  |
↧
روحانی رانکوهی: واژهگزینی کاری علمی است و تعصب در آن جایی ندارد
↧