محسن صادقنیا، مدیر انتشارات سوره سبز، در تعریف واژه کتابسازی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: این واژه را معادل شارلاتانگری علمی در حوزه کتابهای دفاع مقدس و بیشتر ناشی از عدم مدیریت صحیح در ناشران دولتی این حوزه میدانم.
وی ادامه داد: مدتهاست که در حوزه دفاع مقدس با کتابسازی از سوی نهادها و سازمانهایی روبهروییم که به طور مستقیم با این موضوع در ارتباط نیستند اما به واسطه جشنها و مراسمهای مختلفی که در تقویم وجود دارد، یا به دلیل بودجهها و اعتبارهایی که برای گرامیداشت این روزها دریافت میکنند، میخواهند در این زمینه گام فرهنگی بردارند. کوتاهترین و آسانترین راه برای آنها استفاد از ترفند کتابسازی است که میتواند با جستجوی سادهای در فضای مجازی هم به دست آید. باور کنید که حتی گاهی کلمات و واژهها را هم تغییر نمیدهند!
مدیر انتشارات سوره سبز درباره نقش نهادهای نظارتی در کاستن از پدیده کتابسازی گفت: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نباید به سادگیِ برگزاری یک آزمون نه چندان دشوار، به ناشران مجوز دهد تا بتواند مانع از رشد ناشرانی شود که اهداف دیگری را در پشت پرده انتشارات دنبال میکنند. بدیهی است که این ناشران تنها برای باطل نشدن مجوز انتشار خود، اقدام به نشر کتاب میکنند و به کتابسازی روی میآورند.
به گفته صادقنیا، هر چند تمامی آثار مرتبط با دفاع مقدس برای تایید محتوا به پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس، ارجاع داده میشوند و این پژوهشگاه به درستی میتواند از نشر آمار و ارقام ناصحیح و تحریفات جلوگیری کند اما ساز و کار مناسبی برای تشخیص کتابسازی ندارد. البته طرح رتبهبندی ناشران نیز میتواند از کتابسازیها بکاهد.
این ناشر خصوصی کتابهای دفاع مقدس با اشاره به سخنان رئیس جمهوری در آیین پایانی آخرین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران (1393) اظهار کرد: دکتر روحانی به درستی بر نماندن نهادها و سازمانها در تعارفها و رودربایستیها تاکید داشت و من فکر میکنم این نکته به مساله کتابسازی هم اشاره دارد.
وی یکی از عوامل رشد کتابسازی در حوزه دفاع مقدس را قوانین جذب هیات علمی دانشگاهها دانست و افزود: البته این مساله در تمام حوزههای علمی کشورمان رخنه کرده است و امتیازهای مصاحبههای دوره دکتری دانشگاهها و عضویت در بنیادهای علمی چون بنیاد ملی نخبگان که همگی بر داشتن چند جلد کتاب از سوی دانشجویان و متقاضیان تاکید دارند، بر وضعیت کتابسازی دامن میزند.
صادقنیا با تاکید بر اینکه برای ناشر خصوصی به صرفه نیست که اثری منتشر کند که نتواند مخاطب خود را بیابد، گفت: بنابراین، ناشر خصوصی حوزه دفاع مقدس کمتر کتابسازی میکند چون با انتشار چند اثر بیکیفیت، اعتبار خود را از دست خواهد داد. باید هوشمندانه در زمینه نشر فرهنگ پایداری گام برداریم زیرا با اندکی غفلت ممکن است به باور مردم ضربه بزنیم. تاکید میکنم که نشر ارزشهای دفاع مقدس نمیتواند توجیهکننده کتابسازی باشد.
مدیر انتشارات سوره سبز یادآور شد: این انتشارات بسیار با کتاباولیهایی که از گروه سربازان ارتش جمهوری اسلامی ایران هستند، روبهروست. ما به قلماولیها ارج مینهیم و با اتخاذ رویکرد پژوهشی، فضایی برای کتابسازی نمیگذاریم. بیشتر آثار حوزه دفاع مقدس انتشارات سوره سبز در حوزه مستندنگاری و تاریخ شفاهی و پژوهشی نوشته و منتشر میشوند که نیازمند پژوهشهای میدانی طولانی مدتند.
وی گفت: دلیل روی آوردن انتشارات سوره سبز به نشر آثاری درباره شهیدان ارتشی، مظلومیت شهیدان و ایثارگران این نهاد بود. همچنین خاطرات رشادتهای آنها به مرور زمان فراموش میشد زیرا ضمن آن که خودشان مانند بسیاری دیگر از رزمندگان از بیان این خاطرات امتناع میکردند، اطلاعات ارتش در گذشته نیز به دلیل مسایل حفاظتی و اطلاعاتی، اجازه انتشار نداشت. تمام اقشار جامعه به این مظلومیت واقف بودند، بنابراین، ما در حوزه بکری قدم گذاشتیم که اصلا امکان کتابسازی در آن وجود نداشت.
* در این باره بیشتر بخوانید:
نصرتالله محمودزاده: ورود حرفهای به ساحت ادبیات دفاع مقدس در ساختار اداری نمیگنجد/ اغلب سفارشینویسیها به کتابسازی میانجامد
مجید مختاری: کتابسازی به دروغپردازی در حوزه دفاع مقدس دامن میزند/ برخی از تاریخ شفاهیها مصداق کتابسازی است
کورش علیانی: مقابله با کتابسازیهای حوزه دفاع مقدس راهی جز مسیر حقوقی ندارد
جهانگیر خسروشاهی: ادبیات واقعی دفاع مقدس بدون عرقریزی روح خلق نمیشود/ کتابسازها جاعلان فرهنگاند
کامران پارسینژاد: مطالعات گسترده در حوزه علوم انسانی ادبیات دفاع مقدس را از تکرار میرهاند
رضا حاجیآبادی: حمایت مستقیم از ناشران دفاع مقدس به کتابسازی میانجامد/ نیازمند بازتعریف کتابسازی هستیم
امیرحسین انبارداران: پدیده کتابسازی در حوزه دفاع مقدس نامبارک نیست!
فخرالدین پزشکی: تکراری بودن محتوای آثار دفاع مقدس ناشی از کتابسازی نیست/ پرهیز از اسطورهسازی در ترسیم چهره شهیدان
محمد عزیزی: میتوان با خلاقیت به کتابسازی مبتلا نشد/ نیمی از آثار دفاع مقدس حرف تازهای ندارند
مهدی مهراندیش: نهادهای موازی موجب کتابسازی در حوزه دفاع مقدس میشود/ سهم خاطرهنویسی در رشد کتابسازیهای جنگ
حسن علایی: تنها نظارت ارشاد بر کتابسازیها کافی نیست/ بازار گرم فروش آثار دفاع مقدس و رشد کتابسازی