| خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)- امروزه رونق صنعت گردشگری با بازار رقابتی پیش رو و مخاطبانی به وسعت جهان بدون برخورداری از علم و دانش روز میسر نخواهد بود. این صنعت که به یکی از سه صنعت عمده در امر اشتغال‌زایی و ایجاد درآمد در دنیا تبدیل شده است در فضای رقابتی خود نیازمند نگرش و اقدامات حرفه‌ای است و با توجه به این حقیقت که کار حرفه‌ای نیازمند برنامه‌ریزی برای انجام مطالعه و پژوهش و شناخت کامل بازار است، بدون شک برای تثبیت جایگاه ایران در بازار بین‌المللی گردشگری و به‌دست آوردن سهم خود مطابق با منابع و داشته‌های فرهنگی و طبیعی نیازمند نگاهی علمی به حوزه صنعت گردشگری همراه با پژوهش و مطالعه در این حوزه هستیم. اهمیت پژوهش و مطالعات کاربردی در صنعت گردشگری ما را برآن داشت تا به مناسبت روز جهانی جهانگردی (پنجم مهرماه) و آغاز هفته گردشگری در ایران پای صحبت بهاره بیشمی، یکی از اعضای هیات علمی پژوهشکده گردشگری بنشینیم و با وی این درباره صحبت گفتیم. دکتر بیشمی، پژوهش چه نقش و جایگاهی در رفع مشکلات و چالش‌های پیش روی صنعت گردشگری کشور دارد؟ اصولا هیچ کار اجرایی بدون مطالعه و تحقیق درباره امکان‌سنجی اجرا و نظارت بر حسن انجام کار و ارزیابی اجرای پروژه به‌وسیله محققان ارزش سرمایه‌گذاری ندارد. در حوزه صنعت گردشگری نیز این نیاز همواره احساس می‌شود و پژوهش‌های کاربردی و قابل اجرا نقش بسیار مهمی در رفع چالش‌های موجود دارد. با توجه به تعاریفی که از گردشگری می‌شود به چه نوع پژوهش‌هایی در این حوزه نیاز داریم؟ در حال حاضر وضعیت کشور به دلیل روی کارآمدن دولت تدبیر و امید و توافقات بین‌المللی که صورت گرفته، به‌گونه‌ای است که مانند گذشته نیاز به بازاریابی با شدت و تلاش گذشته زیاد احساس نمی‌شود. مساله‌ای که در شرایط کنونی کشور باید به آن توجه کنیم بحث بازارداری است. فعالیت‌های علمی که در این زمینه باید انجام شود، توجه به زیرساخت‌ها، رفتار مردم با گردشگران و در اولویت قرار گرفتن موضوع ورود گردشگر به کشور است که از جمله مهمترین مباحث بازارداری در حوزه گردشگری به‌شمار می‌آید. در حقیقت نیازمند پژوهش‌های کاربردی هستیم که در حال حاضر به بازارداری و کارآفرینی در صنعت گردشگری ختم شود. پژوهش‌هایی که تنها در قالب کتاب ارائه و در قفسه کتابخانه‌ها رها شوند و خاک بخورند، دردی از مشکلات صنعت گردشگری کشور چاره نمی‌کند. پژوهش‌هایی کارگشا هستند که قابلیت اجرا داشته باشند. در کدامیک از شاخه‌های گردشگری نیاز بیشتری به پژوهش احساس می‌شود؟ در حوزه‌های اشتغال و ایجاد زیر ساخت‌های اصلی گردشگری نیازمند پژوهش‌های بیشتری هستیم. چراکه چالش‌ها و مشکلاتی که امروز صنعت گردشگری کشور با آنها روبه‌روست بیشتر در این حوزه‌ها نمود پیدا می‌کند. بنابراین پژوهشگران و محققان باید توجه بیشتری به این دو حوزه کنند. در کدام شاخه‌ها فعالیت‌های پژوهشی بیشتری صورت گرفته و در کدامیک کمتر؟ دلایل آن چیست. بیشتر در قالب پایان‌نامه‌ها، امکان‌سنجی توسعه گردشگری در مناطق و استان‌ها با ذکر انواع گردشگری تحقیق صورت گرفته و یا توسط مهندسین مشاور و محققان درباره ایجاد مجتمع‌ها و اقامتگاه‌های گردشگری کارهایی انجام شده است. درباره انواع گردشگری نیز در حوزه طبیعت‌گردی، گردشگری روستایی و گردشگری ورزشی فعالیت‌های پژوهشی بیشتری صورت گرفته است. البته پژوهشکده گردشگری نمی‌تواند کارهای تحقیقاتی و پژوهشی همه دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی استان‌های کشور را رصد کند. با این وجود بر اساس اطلاعاتی که وجود دارد در زمینه کارآفرینی و توانمندسازی زنان و جوانان در مناطق روستایی و همچنین حوزه گردشگری عشایر و تورهای ماجراجویانه و کم هزینه برای سفرهای خانوادگی آنچنان که باید تحقیق و پژوهشی انجام نشده است. همواره میان صنعت و پژوهش فاصله زیادی وجود داشته است، در حوزه گردشگری وضعیت به چه صورت است و علل آن را در چه می‌دانید؟ در کشورهای توسعه‌یافته اوضاع به چه صورت است؟ در حوزه گردشگری ارتباط تنگاتنگی میان صنعت و پژوهش وجود ندارد. چرا که از یک‌سو دانشگاه‌ها بودجه کافی برای کارهای تحقیقاتی ندارند و طبیعتا پیشنهاد کار به پژوهشگاه نمی‌دهند و از سوی دیگر پژوهشکده گردشگری سازمان میراث فرهنگی هم بودجه زیادی برای انجام فعالیت‌های تحقیقاتی ندارد و هم مجوز انجام برخی کارها به آن داده نشده است اما در کشورهای توسعه یافته به دلیل سیستم خصوصی‌سازی و سرمایه‌گذارانی که با دانش و علاقه وارد صنعت گردشگری می‌شوند، اعتقاد و نیاز به پژوهش قبل از اجرای هر پروژه الزامی است. تا به حال با پژوهش‌هایی روبه‌رو شده‌اید که نتایج آنها اجرایی شده باشد؟ این پژوهش‌ها در چه زمینه‌هایی بوده و چه نتایجی دربرداشته است؟ بیشتر پژوهش‌هایی که در حوزه کاربردی و به‌ویژه در مناطق روستایی و مناطق نمونه توسط محققان انجام شده است اجرایی یا حداقل برای استفاده پژوهشگران به مرحله چاپ در قالب کتاب و مقاله رسیده است. چه اقداماتی باید صورت بگیرد تا پژوهش‌ها به سمت کاربردی شدن پیش بروند؟ تحقیقات و پژوهش‌ها به این دلیل کاربردی و قابل اجرا نیستند که پژوهشگر قبل از انجام آنها امکان‌سنجی انجام نمی‌دهد. در واقع قبل از انجام پژوهش باید به این پرسش پاسخ داده شود که جامعه به این تحقیق نیاز دارد یا خیر. متاسفانه در حوزه پایان‌نامه‌ها این امکان‌سنجی صورت نمی‌گیرد. بنابراین امکان سنجی انجام تحقیقاتی که برطرف کننده نیازهای جامعه است و سپس اجرای آن و تخصیص بودجه و به‌کارگیری افراد متخصص و کاربلد پژوهش را به سمت کاربردی شدن سوق می‌دهد. آیا پژوهش در حوزه صنعت گردشگری تنها مختص فارغ‌التحصیلان رشته گردشگری است یا در این زمینه باید از سایر پژوهشگران نیز استفاده کرد؟ گردشگری علمی است فرارشته‌ای و جز علوم میان رشته‌ای محسوب می‌شود و به تمام تخصص‌های مرتبط نیازمند است. فارغ‌التحصیلان و کارشناسان محیط‌‌زیست، زمین‌شناسی، مرمت آثار تاریخی و باستانی، باستان‌شناسی و زبان‌های خارجی می‌توانند در حوزه پژوهش گردشگری به محققان این حوزه کمک کنند. چه تعداد از پژوهش‌های این حوزه در قالب کتاب درآمده و در اختیار جامعه دانشگاهی و متولیان گردشگری قرار گرفته است؟ چند نمونه از این آثار را معرفی کنید. بیشتر تحقیقاتی که در پژوهشکده گردشگری انجام شده به صورت کتاب و گزارش مجلد درآمده است که از آن جمله می‌توان به آثاری چون «گردشگری فرهنگی و ضروت تبیین و اجرای کد جهانی اخلاق جهانگردی»، «خلیج‌فارس و بررسی معادلات منطقه‌ای برای برقراری امنیت» و «نقش صنعت گردشگری در گفت‌وگوی تمدن‌ها و فرهنگ‌ها و انسجام اسلامی» اشاره کرد. درباره بهاره بیشمی بهاره بیشمی دارای مدرک دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی است. شروع کار پژوهشی وی در سال 1379 در مر کز تحقیقات سازمان ایرانگردی و جهانگردی و برنامه ملی توسعه گردشگری بوده است. در حال حاضر وی استادیار پژوهش و عضو هیات علمی پژوهشکده گردشگری، عضو کارگروه تخصصی جغرافیا و توریسم نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور مدرس دانشگاه و عضو کمیسیون برنامه‌ریزی درسی وزارت علوم در رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی توریسم است. از بیشمی مقالات علمی و پزوهشی داخلی و بین‌المللی در حوزه گردشگری و همچنین کتاب، راهنمایی و مشاوره پایان نامه‌ها در مقطع ارشد چاپ شده است. |  |
↧
بیشمی: پژوهشی که در گوشه کتابخانه خاک بخورد، دردی را دوا نمی‌کند/ برطرف شدن مشکلات گردشگری با پژوهش‌های کارگشا
↧