| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست نقد و بررسی کتاب «زنان کرد» با حضور لیلا عنایت‌زاده (منتقد) و سهیلا شهریاری (مولف) دوشنبه 6 مهرماه از سوی انجمن زنان پژوهشگر تاریخ در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار شد. دبیری این نشست را حوریه سعیدی به عهده داشت. زنان ایران تنها زنان فارسی‌زبان پایتخت نیستند! عنایت‌زاده در ابتدای سخنانش گفت: محقق می‌خواهد با این تحقیق به تصویر ذهنی زنان کرد دست یابد. دلیل انتخاب این موضوع نیز این است که معمولا تصویرهای کلیشه‌ای و ناروا و تعمیم آن درباره جامعه زنان و مردان کرد وجود دارد. تا کنون جامعه کردستان جامعه‌ای مردسالار و مردان آن به تعبیر محقق مردانی خشن، زورمند، زورگو و قدرت‌طلب و زنان آن زنانی منفعل، فاقد قدرت برای دستیابی به ابزارهای قدرت به تصویر کشیده می‌شوند. وی افزود: با توجه به تصویر و بازنمایی آن که از جامعه کرد کشور ارائه شده، مولف از دریچه فمنیست پسااستعماری وارد این پژوهش می‌شود. فمنیست پسااستعماری فمنیست غربی را نقد می‌کند. به عبارتی فمنیستی که می‌خواهد فرادست و فرودست را بازنمایی کند، اما در این بازنمایی یک سری معایب وجود دارد. این منتقد اظهار کرد: در فمنیست غربی، فرادست زن سفیدپوست طبقه متوسط اروپایی یا آمریکایی و فرودست زن جهان سوم است. انتقادهایی که به این فمنیست وارد است از جمله این‌که تجارب فرودست مخدوش و یا نادیده گرفته می‌شود، بنابراین تفاوت‌ها چندان به چشم نمی‌آید. در این گفتمان معمولا زنان غربی به عنوان زنانی تحصیل‌کرده، مدرن و آزاد در تصمیم‌گیری به تصویر کشیده می‌شوند. عنایت‌زاده عنوان کرد: در حالی که زن جهان سوم برعکس ترسیم می‌شود، آنها، زنانی فقیر، بی‌سواد، در قید سنت، خانواده‌مدار و قربانی نشان داده می‌شوند. به دنبال این نوع ترسیم، در بررسی‌های داخل کشور نیز، معمولا در پژوهش‌هایی که درباره زنان انجام می‌شود، تقریبا همین انتقادها بر این نوع بررسی‌ها نیز وارد است. زیرا در این بررسی‌ها تنها زنان فارسی‌زبان به نمایندگی از همه زنان سایر قومیت‌ها به تصویر درمی‌آیند و تفاوت‌هایی که زنان سایر قومیت‌ها (جز زنان فارس‌زبان پایتخت‌نشین) که قرار است از آنها بحث شود، نادیده گرفته و تجارب آنها در حاشیه است و صدایی از آنها شنیده نمی‌شود. وی ادامه داد: با توجه به این انتقادهایی که وجود دارد، محقق سه پرسش را مطرح کرده است: تجربه زنان کرد چه قدر مبتنی بر این تصویرهای کلیشه‌ای است؟ و کنش‌گری و عاملیت آنها در مواجهه با این شرایط چگونه است؟ تجربیات ذهنی زنان کرد چه نوع تیپی از زنان را مطرح می‌کند؟ این پژوهشگر حوزه زنان بیان کرد: پس از این مقدمه آن‌چه ما در عنوان کتاب می‌بینیم نام آن با این عبارت «زنان کرد» آمده که در لایه‌ها و فصل‌های بعدی کتاب متوجه می‌شویم زنان مورد بررسی، زنان کرد سنی مذهب است. زنان کرد سنی مذهبی که در سه نوع اقلیت قرار دارند. نخست اقلیت زن بودن که در مقوله تبعیض جنسیتی می‌توان بر آن بحث کرد، دیگری کرد بودن آنها که در تبعیض قومیتی قابل بررسی است و در نهایت سنی بودن زنان به عنوان یک تبعیض مذهبی مورد توجه محقق قرار گرفته است. بنابراین زنان مورد بررسی تقریبا از یک اقلیت‌بودگی سه‌گانه رنج می‌برند. عنایت‌زاده گفت: با توجه به اقلیت بودگی سه‌گانه که از زنان موردنظر مطرح شده به تبع آن ترسیمی که از تصویر آنها صورت گرفته، بایستی منطبق بر اقلیت‌بودگی سه‌جانبه باشد و در پایان کتاب ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که تا چه اندازه محقق توانسته به سه‌گانگی این اقلیت‌بودگی جنسیتی، قومی و مذهبی پاسخ دهد؟ وی اظهار کرد: عنوان کتاب با توجه به این‌که زنان کرد سنی مذهب بسته به جمعیت آماری محقق از چند شهر متعلق به منطقه کردستان، اورامانات، اردلان و ... انتخاب شده، اما این سه منطقه اگرچه منطقه‌های متفاوت کردنشین است، اما تمام کردها از جمله کردهای شیعه مذهب در سایر مناطق از جمله ایلام، کرمانشاه و بیجار را در برنمی‌گیرد و این مناطق از حوزه تحقیق پژوهشگر خارج شده است. از طرفی زنان جامعه آماری محقق از میان جمعیت شیعه مذهب و حتی کردهای سنی مذهب منطقه ارومیه و کردهای بادینی زبان را نیز شامل نشده، بنابراین به نظر بنده اطلاق نام «زنان کرد» به این کتاب نام مناسبی نیست، زیرا همه زنان کرد را دربر نگرفته است. دغدغه من ارائه تصویر ذهنی زنان کرد بود در ادامه نشست شهریاری در معرفی کتاب خود گفت: این اثر از هفت فصل تشکیل شده که سرفصل‌های آن عبارتند از «نگاهی انتقادی به تصویرسازی از زنان کرد»، «زن در ادبیات نظری»، «نظریه‌های فمنیستی تفاوت محور»، «روش‌شناسی پژوهش»، «انعکاس تصاویر متکثر از زنان کرد»، «تکمیل نظریه مبنایی درباره زنان کرد» و «نظرات و پیشنهادات پژوهش». باید بگویم در فصل پنج، شش و هفت نتایج تحقیق بنده گنجانده شده است. وی عنوان کرد: در واقع پژوهش‌هایی که تا کنون درباره زنان کرد به طور خاص و زنان به طور عام انجام شده، بیشتر مبتنی بر تصویری است که محقق از زنان مورد تحقیق ارائه می‌دهد. به عبارتی زنان مورد پژوهش از نگاه محقق به تصویر کشیده شده است. در حالی که دغدغه اصلی بنده در این پژوهش پرداختن به تصویر ذهنی بود که زنان کرد از خودشان دارند. ضمن این‌که تلاش من تغییر تصویر کلیشه‌ای و ناصواب از زنان کرد بود. چنان‌چه در محیط‌های آکادمیک نیز تصویرهای غلوآمیزی از مردسالار بودن جامعه کردستان و به ویژه مردهای آن مبتنی بر خشن و زورمند بودن ارائه می‌شود که به تبع آن تصاویری نیز از زنان این جامعه با مفهوم توسری‌خور، فاقد آمریت، قربانی و بدون ساختار عرضه می‌شود. پایان نشست انجمن زنان پژوهشگر تاریخ که دوشنبه نخست هر ماه در اندیشگاه کتابخانه ملی برگزار می‌شود، پرسش و پاسخ میان سخنرانان و حاضران در جلسه نیز صورت گرفت. |  |
↧
عنایت‌زاده: پژوهش درباره همه زنان مناطق کردنشین در کتاب «زنان کرد» مغفول مانده است/ تصویر زنانی که در حاشیه مانده‌اند
↧