| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در قم، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی در مراسم اعطای جوایز نخستین دوره جشنواره علامه طباطبایی(ره) که پنجشنبه 9 مهرماه در سالن همایش‌های موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی برگزار شد، گفت: دغدغه ارتقای علوم انسانی از آغاز پیروزی انقلاب اسلامی از سوی امام راحل و سایر موسسین این نظام مطرح بوده است و پیگیری‌هایی در این سال‌ها صورت گرفته اما با گذشت نزدیک به چهار دهه، تلاش‌های صورت گرفته، هنوز راضی‌کننده نیست. وی با اشاره به اینکه کمبود زیادی در زمینه علوم انسانی وجود دارد اضافه کرد: بسیاری از کاستی‌های موجود مربوط به فعالیت‌های ضد دینی رژیم گذشته است که با شیوه خود در اداره کشور، اسلام را از صحنه مدیریت و سیاست جامعه تا حد زیادی حذف کرده بود. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ادامه داد: پیش از انقلاب، فضای موجود در دانشگاههای ما صد در صد غربی و کتاب‌هایی که در زمینه علوم انسانی نوشته می‌شد برگرفته از تحقیقات محققان در خارج از کشور بود. عضو مجلس خبرگان رهبری همچنین وضعیت روحانیت و حوزه‌ها را پیش از انقلاب نامطلوب عنوان کرد و افزود: بسیاری از حوزه‌ها به تعطیلی کشیده شده بود و عمده فعالیت آنها در زمینه مسائل روزمره و جواب دادن نیاز مردم به پیش نماز یا مرجع تقلید بود. آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به اینکه مبنای بسیاری از علوم انسانی پیش از انقلاب، دانشگاههای خارج از کشور بودند ادامه داد: علومی مانند اقتصاد، سیاست، حقوق، جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی از جمله علومی بودند که دانشگاههای خارج از کشور آن را هدایت کرده و نتایجی که تولید می‌کردند متناسب با فرهنگ و جهان بینی خود آنها بود. اما بعد از انقلاب با توجه به ظهور نظام اسلامی نیاز به بازنگری اساسی و تولید این علوم براساس دین اسلام به وجود آمد. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: باید در زمینه علوم انسانی بیش از اینها کار شود و دانشگاه‌ها و حوزه‌ها در این زمینه آمادگی لازم را کسب کنند، پیش از این آمادگی در حوزه‌ها وجود نداشت اما به برکت انقلاب اسلامی و شخص امام خمینی(ره) مقدماتی برای فعالیت پژوهشی حوزه‌ها در زمینه علوم انسانی-اسلامی فراهم شد و با گذشت زمان افرادی برای فعالیت در حوزه علوم انسانی تربیت شده و وارد جامعه شدند. وی با اشاره به اینکه در حوزه علوم انسانی باید در سه بخش تغییر و تحول صورت بگیرد خاطرنشان کرد: بخش اول نگاه به علوم انسانی است به تبع نگاه به انسان و جهان و بخش دیگر، نگاه به علوم انسانی به عنوان علومی است که موضوع اصلی آن انسان و جامعه انسانی است. اگر زمینه مناسبی برای تحول علوم انسانی در دو بخش اول صورت نگیرد در بخش سوم که کاربردی کردن این علوم است شکست می‌خوریم. آیت‌الله مصباح یزدی عنوان کرد: به برکت انقلاب اسلامی و امام خمینی(ره) برنامه حوزه‌ها به سمتی رفت تا بتوانند افرادی را تربیت کنند که عامل موثری در ارتقا و تحول علوم انسانی باشند. در این زمینه تلاش‌ها و فعالیت‌های زیادی صورت گرفته و بسیاری از تئوری‌های مطرح شده از سوی استادان ما برای پروفسورهای خارجی جالب بوده است اما با وجود تلاش‌های صورت گرفته هنوز به هدف مطلوب خود دست پیدا نکرده‌ایم. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: بسیاری از نظریه‌پردازان علوم انسانی در ابتدای انقلاب که سال‌ها وقت و همت خود را برای فراگیری این علوم در خارج از کشور صرف کرده بودند، نمی‌توانستند بازنگری در علوم انسانی را براساس نظام اسلامی و آیات و روایات بپذیرند. وی با اشاره به اینکه چنین عدم تفاهمی در آغاز انقلاب طبیعی بود ادامه داد: صاحب‌نظران علوم انسانی معتقد بودند که علوم، اسلامی و غیر اسلامی ندارد اما با مرور زمان و تغییر نسل‌ها و مسائل جدیدی که در نظام اسلامی پیش می‌آمد، بسیاری از صاحب‌نظران به وجود کمبودها و خلاهایی در علوم غربی پی بردند. آیت‌الله مصباح یزدی شرایط موجود را بسیار بهتر از آغاز انقلاب ارزیابی و اضافه کرد: ریشه انقلاب اسلامی تحول فرهنگی بود که دیگر تحولات به وجود آمده ثمره آن بودند. در شرایط فعلی نیز این تحول فرهنگی را مقام معظم رهبری، حوزه‌ها و استادان جریان سازی و ایجاد می‌کنند. رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) ضمن تاکید بر اهمیت روش تحقیق در حوزه علوم انسانی گفت: در حوزه علوم انسانی آنچه بسیار حائز اهمیت است موضوع‌شناسی و یافتن موضوعاتی است که بیشترین اصطکاک را با روش‌های غربی دارند. تنها از طریق یک موضوع‌شناسی درست در مقولات گوناگون، می‌توانیم به روش تحقیق مورد نیاز در هریک از موضوعات دست پیدا کنیم. اینعضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در پایان ابراز کرد: در حوزه مسائل علوم انسانی علاوه بر روش‌های تجربی به علومی کاربردی نیازمندیم که بتوان در اداره کشور از آنها استفاده کرد چرا که روش‌های کاربردی جدا از روش‌های علمی و تجربی هستند و برای ارتباط با مسائل جهانی به چینن علومی و اداره امور نیازمندیم. تولید آثار در حوزه علوم انسانی باید به اداره کشور کمک کند سپس حجت‌الاسلام والمسلمین رضا غلامی، رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره علامه طباطبایی گفت: باید محصولات و نتایجی در حوزه علوم انسانی تولید کنیم که بتوانند در زمینه فرهنگی سیاسی و اقتصادی به کمک اداره کشور بیاید. تولید آثار در حوزه علوم انسانی باید به اداره کشور کمک کند وی افزود: انقلاب اسلامی که ثمره مجاهدت‌ها و خون شهیدان است یک فرصت استثنایی و طلایی برای بسط و تعمیق و کاربردی‌سازی فرهنگ و اندیشه مترقی اسلام به وجود آورده است و هیچ گاه چنین فرصت عظیمی در اختیار مسلمانان نبوده است. رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره علامه طباطبایی گفت: امکانات و شرایط خوبی در سال‌های بعد از انقلاب برای پیشرفت در حوزه علوم انسانی وجود داشته است اما با این وجود، فعالیت‌های صورت گرفته در این حوزه شایسته نظام اسلامی نبوده است. وی ادامه داد: عقب‌ماندگی‌ها و کم‌کاری‌هایی در این حوزه احساس می‌شود که با برنامه‌ریزی منسجم و تحمل سختی‌های و دشواری‌ها، می‌توان آنها را جبران کرد تا شاهد نتایج مهم‌تری در این زمینه باشیم. غلامی وجود علوم انسانی غربی و سکولار در نظام اسلامی را یک تناقض بزرگ دانست و یادآور شد: برای موفقیت در ادامه راه انقلاب اسلامی، باید علوم انسانی را تقویت کرده و از تأثیر علوم غربی و سکولار، در امان نگه‌داریم وگرنه علوم انسانی به بیراهه خواهد رفت و در دستیابی انقلاب به اهداف خود، شاهد شکست خواهیم بود. رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره علامه طباطبایی با اشاره به اینکه جریان تحول‌خواهی در علوم انسانی روزبه‌روز در حال گستردگی است، افزود: در حال حاضر در بدنه دانشگاه‌ها مشکلی نداریم و بسیاری از استادان دانشگاه با حرکت تکاملی در حوزه علوم انسانی-اسلامی همراه و همدل هستند اما تعداد اندکی هستند که موافق این جریان نبوده و با برچسب غیرعلمی بودن علوم انسانی-اسلامی و انجام کارهای سیاسی قصد ممانعت از چنین فعالیت‌هایی را دارند. وی با اشاره به اینکه اولویت‌گذاری گذشته در علوم انسانی در شرایط فعلی کشور پاسخگو نیست، گفت: بسیاری از کارهای پژوهشی و علمی که در کشور انجام می‌گیرد کارهای خوب و ارزشمندی بوده اما براساس اولویت‌های موجود نیستند و به همین منظور به یک نقشه راه برای برنامه‌ریزی فعالیت‌های علمی پژوهشی در 20 سال آینده نیاز داریم. غلامی کاربردی کردن علوم انسانی تولیدشده توسط مؤسسات و نهادهای علمی را مهم‌ترین نکته در تولید آثار عنوان کرده و افزود: باید محصولات و نتایجی تولید کنیم که بتوانند در زمینه فرهنگی سیاسی و اقتصادی به کمک اداره کشور آمده و نظریات اسلامی را در کشور پیاده کنند وگرنه صرف تولید این آثار و تجلیل از آنها راه گشا نخواهد بود. وی با انتقاد از کاربردی نبودن برخی جشنواره‌ها اظهار کرد: بعضی از جشنواره‌ها با اینکه تابلوی اسلامی دارند ولی سکولار هستند. این جشنواره‌ها معلوم نیست کدامیک از نیازهای جامعه اسلامی را جواب می‌دهد و چه نفعی برای انقلاب و اسلام سیاسی دارد. جشنواره علامه طباطبایی با نگاه حضور در صحنه اجرایی کشور طراحی شده و امیدواریم بتواند به مقام شایسته خودش دست پیدا کند. رئیس شورای سیاست‌گذاری جشنواره علامه طباطبایی از اعطای جایزه جهانی علوم انسانی-اسلامی به دو یا سه نفر از برترین‌های این عرصه خبر داد و تاکید کرد: جایزه جهانی علوم انسانی-اسلامی به کمک دستگاه‌های مختلف طراحی شده و این جایزه در قله قرار دارد. |  |
↧
آیت‌الله مصباح یزدی: تلاش‌های انجام شده در زمینه علوم انسانی کافی نیست/ غربی بودن کتاب‌های علوم انسانی پیش از انقلاب
↧