| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی در نشست «طرح حمایت از ترجمه کتاب‌های فارسی به زبان‌های دیگر» (TOP) که صبح امروز سه‌شنبه (5 آبان‌ماه 1394) با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهوری، ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و دکتر قهرمان سلیمانی معاون پژوهشی و آموزشی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی برگزار شد، عنوان کرد: چند سال پیش برای اینکه موسسه جدیدی در زمینه ترجمه متون فارسی کار اضافه انجام ندهد این وظیفه برعهده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نهاده شد اما هنوز ما شاهد ایجاد یک موج، جریان و تعدد ترجمه‌های قابل قبول از کتاب‌های فارسی نبوده‌ایم. شاید یکی از این دلایل مشکلات مالی باشد. وی ادامه داد: فعلاً باید خوشحال باشیم که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی همت کرده و طرحی نو درانداخته و تحرکی در این فضا ایجاد کرده که باید آن را به فال نیک بگیریم. امیدوارم که این مهم به انجام برسد. بنده این نوع ترجمه را در مقابل واژه ترجمه «آن‌سو»، «زین‌سو» نامگذاری می‌کنم. اصطلاح ترجمه معکوس اصطلاح خوبی نیست. مقصود از Translation را در این مراسم متوجه نشدم همین‌طور مفهوم Persia را درست درک نکردم. امیدوارم استادانی که بیشتر از من انگلیسی می‌دانند بتوانند در این زمینه نظر بدهند. منظور از Persia ترجمه از ایران است که البته شاید مراد از این واژه ترجمه از فارسی باشد. این نماینده مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: کار ترجمه مهم است. با توجه مطامع استکباری و استعماری که غرب دارد و می‌خواهد انقلاب‌های اصیل را سرکوب کند و حاکمان گوش به فرمان آنها باشند، ترجمه نکته و موضوع مهمی است. در اروپا 400 سال است که تصوراتی درباره حکومت دینی شکل گرفته و جزو مسلمات شده و در افکار عمومی مردم اروپا جاری است. وقتی به اروپایی‌ها می‌گویند حکومت دینی تصویر و تصوری که آنها از قرون وسطی دارند در ذهن‌شان ایجاد می‌شود. هنگامی که می‌گویند روحانیون در ایران در مسند قدرت‌اند ذهن تحصیل‌کردگان، روشنفکران و حتی عامه مردم سراغ دستگاه‌هایی می‌رود که قرون وسطی حکومت‌ها را در دنیا در دست داشتند. انقلاب و حکومت دینی، بازگشت به 600 سال پیش نیست و آن حرف‌هایی که درباره قرون وسطی می‌زنند اشکالاتی دارد که جای بحث خواهد داشت. رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی توضیح داد: ذهن یک اروپایی نمی‌تواند تصور کند که حکومت دینی، دموکراسی، مردم‌سالاری و آزادی دارد در این شرایط است که ما باید ابتدا اصول خودمان را بفهمیم و سپس به دیگر کشورها منتقل کنیم. وقتی می‌خواهیم که دیگران درباره ما داوری منطقی داشته باشند باید پیش از هرچیزی حرف خودمان را درست منتقل کنیم. این کار تنها با ترجمه امکان‌پذیر است. ما باید میدان و حرف خودمان را داشته باشیم. این جزو اصول و کارهای انقلابی است و مترجمان باید به آن همت بگمارند. حداد عادل افزود: چند نکته درباره ترجمه باید بگویم، ابتدا اینکه چه کتاب‌هایی باید برای ترجمه انتخاب شود و سازوکار دقیق این کار را باید اشخاصی که بر هر دو فرهنگ اشراف دارند به انجام برسانند. هر ترجمه‌ای در هر محیطی مناسب نیست. زبان کتاب، سلیقه مخاطب، گاهی در این سی و چند سال رعایت نشده و انتقادهایی دیده‌ایم و شنیده‌ایم. ترجمه باید علی‌القاعده و علی‌الاصول از زبان فارسی به زبان غیر باشد. به این معنی که مترجم باید زبان مادری‌اش زبان مقصد و زبان دومش زبان فارسی باشد. ترجمه‌هایی موثرند که مترجم در زبان مادری آنها را ترجمه کرده است. عده‌ای هستند که انگلیسی را خوب می‌دانند اینها جزو استثناها محسوب می‌شوند. وی گفت: نکته دیگر آموزش زبان فارسی به خارجی‌هاست. هرچه زبان فارسی را به دیگران بهتر یاد دهیم ترجمه «زین‌سو» قوام پیدا می‌کند. ترجمه حتما باید ویرایش شود. در 10 سال گذشته 20 جلد کتاب از مقالات دانش‌نامه جهان اسلام به انگلیسی ترجمه شده که امروز منبع درسی برای دانشگاهیانی است که می‌خواهند اسلام را با قرائت شیعی درک کنند. ویرایش در این کتاب‌ها بسیار مهم بود و جدی گرفته شد. ویرایش باید در دو سطح و توسط دو مترجم انجام شود. نکته پایانی من اشاره به این موضوع است که ترجمه صرفا به زبان انگلیسی نباشد. ما باید برنامه‌هایی برای توزیع کتاب‌ها هم داشته باشیم تا کتاب به اهلش برسد. دست کم وقتی برای ترجمه کتاب سرمایه‌گذاری می‌کنیم باید مدیریت شود تا در داخل ایران نیز دیده و خوانده شود. دکتر ابوذر ابراهیمی ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این مراسم گفت: میرزا حبیب‌الله شیرازی ملقب با قاآنی شاعری بود که در دوره امیرکبیر زندگی می‌کرد. قاآنی حقوق می‌گرفت و شعر می‌سرود. شعری در مدح امیرکبیر نوشت که مطلعش این بود: «نسیم خرد می‌وزد ز جویبارها...» امیرکبیر به او گفت: «تو امروز مرا مدح می‌کنی و ذم دیگری را می‌گویی چه بسا فردا روز نیز علیه من بنویسی و مرا هجو کنی» قاآنی چنین کاری هم کرد. امیرکبیر در طول 28 ماه و 28 روز حکومتش از قاآنی پرسید تو علاوه بر شاعری چه کار دیگری می‌توانی انجام دهی. او گفت: «من زبان فرانسه بلدم» امیرکبیر او را به ترجمه کتابی سفارش داد که هنوز نخستین کتاب درباره «فلاحت و کشاورزی» محسوب می‌شود. دکتر حسام‌الدین آشنا، مشاور فرهنگی رئیس جمهوری نیز در این نشست گفت: ثبات فرهنگی و تغییر فرهنگی ناشی از تعامل و نوآوری است و هر دوی اینها در تماس با فرهنگ انجام می‌شود. یک فرهنگ در جریان حیات خود تغییر می‌کند مگر اینکه با مسایل و مشکلاتی مواجه نباشد. فرهنگی که بتواند به پرسش‌های جدید پاسخ‌های جدید بدهد می‌تواند رشد کند، شکوفا و پویا باشد، اما فرهنگی که مقابل پرسش‌های جدید پاسخ کهنه داشته باشد نمی‌تواند به حیات خود ادامه دهد. دکتر قهرمان سلیمانی نیز در این نشست آماری از ترجمه‌هایی که تا کنون توسط مترجمان متخلف انجام شده ارایه داد. |  |
↧
حداد عادل: هنوز موج ترجمه‌های قابل قبول از کتاب‌های فارسی ایجاد نشده است
↧