به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نشست رونمایی از نسخه جدید وبگاه شابک، یکشنبه (24 آبانماه 1394) با حضور مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و دبیر بیست و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران و محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.
کتاب، مهمترین مقوله فرهنگی
جلیسه در این آیین با اشاره به تاثیر تکنولوژیهای نوین در عرصه نشر اظهار کرد: اساسا با ورود اینترنت به کشور، فضای فرهنگی، سیاسی و اقتصادی دچار دگرگونی سریع شد و ما شاهد اتفاقات بسیار بسیار پرسرعتی در حوزههای مختلف هستیم. کتاب نیز به عنوان مهمترین مقوله فرهنگی از این جریان مستثنی نیست.
وی افزود: خوشبختانه موسسه خانه کتاب بهعنوان رکن اطلاعرسانی حوزه کتاب، افتخار داشته با فعالیتهای متنوع، به میزان قابل توجهی به ترویج و گفتمان نشر در ایران و دنیا کمک کند. یکی از مهمترین پیشنیازهای استفاده از تکنولوژی در چند مورد قابل بررسی است؛ نخست شناخت و استفاده از تکنولوژی، دوم بهرهگیری از آن و در نهایت تحقق نتیجه.
مدیرعامل موسسه خانه کتاب ادامه داد: شاید در حوزه کتاب و چرخه تولید آن شامل نویسنده، ناشر، صحافان و چاپخانهداران و کتابفروشان، به اندازه تاثیر تکنولوژی در حوزه مطبوعات شاهد گسترش آن در این عرصه نبودیم. البته منکر زحمات همکارانمان در سالهای گذشته نیستیم، اما واقعیت قضیه این است که هنوز قدرت لازم را در این زمینه در بدنه نشر نمیبینیم.
لزوم آشنایی ناشران با ابزار و ادوات نوین
جلیسه گفت: خانه کتاب بهعنوان رکن اصلی اطلاعرسانی در حوزه نشر این وظیفه را برعهده دارد تا با بسط فضا و ارائه راهحلها و همچنین فراهمسازی بستر مناسب، امکانات لازم در این حوزه را ایجاد کند تا چرخه تولید کتاب بهرهبرداری لازم را از تکنولوژی داشته باشد.
وی عنوان کرد: یکی از مهمترین نتایج بهرهگیری از فضای مجازی، افزایش سرعت در تولید کتاب و به تبع آن کاهش هزینههای تولید است؛ نکتهای که موجب تشویق مخاطب برای تهیه کتاب میشود. در اوضاع اقتصادی فعلی توجه به این موارد نجاتبخش صنعت نشر خواهد بود، اما باید ناشران با ابزار و ادوات نوین آشنا شوند.
دبیر بیست و سومین دوره هفته کتاب افزود: یکی از اتفاقات خوب در موسسه خانه کتاب که در سالهای پیش نیز پیگیری میشد، موضوع شابک است که با استانداردسازی با استفاده از تکنولوژیهای نوین، امکانات را برای فعالان نشر فراهم میکند و صرفهجویی به دنبال دارد. متاسفانه بهرهوری و استفاده از شابک در چرخه تولید آنطور که باید جا نیفتاده است.
جلیسه تاکید کرد: یکی از نکات ضعف ما این است که نتوانستهایم آنچنان که باید فواید شابک را در بین فعالان نشر و بهعبارت دیگر بِرند شابک را بین مصرفکنندگان جا بیندازیم. در یکسال گذشته اتفاقات خوبی در این حوزه رقم خورده که البته نخستین گام است. امیدوارم با همدلی و همکاری، لطف و عنایت ناشران در کل کشور بتوانیم حرکت در این مسیر را سرعت ببخشیم. امیدواریم در هفته کتاب سال آینده درباره نتایج راهاندازی نسخه جدید وبگاه شابک صحبت کنیم.
مشکلات نشر ساختاری و عمیق است
آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران نیز در این آیین با اشاره به تفاوتهای هفته کتاب سالجاری با دورههای قبل گفت: هفتهکتاب سال 94 را باید متفاوتتر از دورههای قبل مورد ارزیابی قرار داد، چراکه در بین اهالی نشر با پیگیری دغدغههای این قشر امیدواریهایی ایجاد شده است. وزارت ارشاد و دستگاههای تابعه آن پذیرفتهاند به مقولاتی مانند کتابفروشیها که موضوع فوقالعاده مهمی است و بیاعتنایی به آن آسیبهای جدی را به بارآورده، توجه کنند.
وی افزود: مشکلات نشر ساختاری و عمیق است و تدابیر مقطعی نمیتواند راهحلی برای این مشکلات باشد. نشر مقولهای مدرن و وارداتی است و حقوق مالکیت فکری نیز به موازات این فناوری طرح شد. ما باید با نگاه بومی و با استفاده از تجربیات غرب در این حوزه عمل کنیم. شابک یکی از آن مقولات است و زمانی مطرح میشود که شناسایی کتاب در بین عناوین مختلف برایمان اهمیت پیدا میکند.
آموزگار با اشاره به تاریخچه شابک در دنیا و ایران ادامه داد: از سال 70 استفاده از شابک در کشور اجباری شد. البته همچنان در این حوزه مشکلات متعددی وجود دارد و بهعنوان مثال کتابهای الکترونیکی شابک مستقل دریافت نمیکنند.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران اظهار کرد: وجود تعاریف مختلف در این حوزه نیز ما را دچار مشکل کرده است. بهعنوان مثال شابک فقط برای نسخههای جدید قابل ارائه است، در حالیکه در کشور ما برای کتابهای تجدیدچاپی نیز شابک جدید اختصاص پیدا میکند. اگر کتابی با ویرایش جدید منتشر شود، از این قاعده مستثنی است و بهعبارت دیگر اگر یک کتاب در حوزه پزشکی با ارائه درمانهای جدید مجدد منتشر شود، شامل دریافت شابک جدید میشود.
وی افزود: یکی از مشکلات در حوزه نشر، اختصاص نیافتن شابک به کتابهای الکترونیکی است. در حالیکه متولیان از کاهش شمارگان کتاب گلهمند هستند، با ارائه شابک به کتابهای الکترونیکی تغییر نگاه ایجاد خواهد شد.
ایبوکها هم باید شابک خاص خود را داشته باشند
روحالله سلطانی، مدیر شابک و شابم موسسه خانه کتاب، بهعنوان دیگر سخنران این آیین گفت: برای منابع غیرچاپی و چند رسانهای، بانک اطلاعاتی در موسسه وجود دارد و در آینده نزدیک «وب بیس» نیز در دسترس قرار خواهد گرفت. ایبوکها هم باید شابک خاص خود را داشته باشند. هر ناشر متقاضی میتواند حتی بهعنوان توزیعکننده برای کتاب الکترونیکی درخواست شابک بدهد. بعد از مدیریت آقای جلیسه در موسسه خانه کتاب، جریان شابک با بررسی مشکلات پیگیری و روند جدیدی دنبال شد.
وی با اشاره به قابلیتهای جدید نسخه جدید وبگاه شابک ادامه داد: در مراحل دریافت شابک به ناشران، در هفت مرحله پیام کوتاه ارسال میشود تا در صورت خطا نسبت به تصحیح اجرای مراحل ثبتنام اقدام کنند. علاوه بر این، امکان ارسال پیام در پنل هر ناشر، تسهیل تغییر کلمه عبور، تولید بارکد با امکانات جدید، صفحهای مجزا برای ارتباط بین ناشران و مسئولان معاونت فرهنگی، نظرسنجی، آموزش استفاده از پایگاه، راهنمای سایت با استفاده از تصاویر و علائم و ارتقاء گرافیک سایت از دیگر تغییرات نسخه جدید است. کاربران همچنین در این نسخه میتوانند مشخصات خود را بهروز کنند.
سلطانی درباره اختصاص شابک به کتابهای تجدیدچاپی اظهار کرد: کتابهای تجدیدچاپی با قیمتهای مختلفی منتشر میشوند که با اجازه از نهادهای بینالمللی برای صدور شابک جدید اختصاص داده میشود.