| خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- دکتر اسفندیار معتمدی، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی - آموزشی معلمان فیزیک ایران: امروز سالگرد درگذشت بهاءالدین محمد بن‌حسین عاملی، معروف به شیخ بهایی است. این دانشمند نامی را میتوانیم یکی از آخرین دانشمندانی بدانیم که در شاخه‌های متعددی مانند فقه، اصول، ادبیات، ریاضیات، نجوم، سیاست، عرفان، هنر، مهندسی و فیزیک تبحر داشته است. بعد از وی دانشمندی تا این حد در حوزه‌های مختلف ورود نکرده است. شیخ بهایی در جبل‌‌عامل به دنیا آمد و در شهر‌های قزوین و اصفهان تألیفات بسیاری به یادگار گذاشت. نخستین استاد بهاءالدین، پدرش عز‌الدین حسین بود. شهید ثانی، ملاء عبداله مدرس یزدی، مؤلف کتاب مشهور «حاشیه عبداله»، ملاؤ علی موجد، ملا افضل قاضی و حکیم عماد‌الدین از دیگر استادان شیخ بودند. شیخ بهایی شاگردان بسیاری نیز تربیت کرده است؛ دانشمندان عصر صفوی در محضر شیخ بهایی حاضر بودند. ملاصدرا، ملاء محمدباقر سبزواری، فاضل جواد، شارح «خلاصه الحساب و زبده الاصول»، ملا محمد محسن ابن مرتضی ابن محمود فیض کاشانی، سیدمیرزا رفیع‌الدین محمدبن حیدر حسینی طباطبایی نائینی و ملاء حسنعلی شوشتری از جمله شاگردان شیخ بهایی بودند. مهم‌ترین کتاب وی در حوزه ریاضیات «خلاصه‌الحساب» است. شیخ در این کتاب پرسش‌های لاینهل درباره هندسه مطرح کرده است. این کتاب از نظر تاریخی بسیار بااهمیت است. برای تأثیرگذاری این کتاب مباحث آن باید از سوی دانشمندان بعد از شیخ، بسط و گسترش پیدا می‌کرد. «خلاصه‌الحساب» شامل مقدمات مباحث ریاضی است که برای طرح در کتاب‌های درسی امروزه کاربردی نیست، بنابراین فقط در حوزه تاریخ علم میتوانیم از این کتاب استفاده کنیم. بعد از تألیفات ارزشمند شیخ بهایی انتظار بود که جریان علمی ادامه پیدا کند که متأسفانه چنین نشد. شیخ بهایی، علاوه بر توانایی برقراری ارتباط با سلاطین و درباریان، به عموم مردم نیز نزدیک بوده است به‌طوری که تألیفات وی را عموم مردم هم مطالعه می‌کردند. نبوغ و موقعیت‌سنجی شیخ موجب شده بود تا شاه عباس، شیخ را به‌عنوان یکی از همسفران خود انتخاب کند. در کتاب «شیخ‌بهایی» از مجموعه «ستارگان شرق» که در آینده‌ای از سوی انتشارات مدرسه منتشر می‌شود، به اقدامات عملی این دانشمند نیز اشاره داشته‌ام؛ اقداماتی مانند تهیه نقشه نجف‌آباد و طومار شیخ بهایی که برای تقسیم آب زاینده‌رود طراحی شده بود. ابتکارات، سفر‌ها و معرفی استادان و شاگردان شیخ بهایی از بخش‌‌های دیگر کتاب «شیخ‌بهایی» است. |  |
↧
جلوه کتاب‌های شیخ بهایی در عرصه تاریخ علم/ یادداشت اسفندیار معتمدی
↧