به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نشست نقد و بررسی «چاپ عکسی صحیفه سجادیه؛ به خط ابراهیم بنعلی کفعمی» (چهارشنبه 25 آذرماه) با حضور حجتالاسلام و المسلمین محمدرضا نوراللهیان، سیدمحمدحسین حکیم، محمدکاظم رحمتی با دبیری مرتضی هاشمیپور در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد. غلامرضا امیرخانی، معاون کتابخانه ملی نیز یکی از حاضران در این نشست بود.
نسخه چاپ عکسی؛ مصحَحترین نسخه
حجتالاسلام نورالهیان، گفت: «صحیفه سجادیه» که امروز در این نشست مورد بررسی قرار میگیرد، مصحَحترین نسخه از این متن دینی است. مقدمهای که گردآورنده بر این کتاب نوشته است، از پیدایش تا قرن دوازدهم را در برگرفته است.در نوشته گردآورنده این کتاب، مطالب بسیار محققانه وجود دارد. «صحیفه سجادیه» تنها کتبی است که منشی، راوی و کاتب آن امام معصوم (ع) است. این متن دینی و کهن از سوی امام سجاد (ع) روایت شده و کتابت آن را امام محمدباقر (ع) و زیدبنعلیبن حسین بر عهده داشته است.
وی ادامه داد: نسخهای که امروزه از «صحیفه سجادیه» در دست خوانندگان قرار دارد، دستخط زیدبن علیبن حسین (ع) است، البته برخی اعتقاد داشتند اصل دستخط زید در واتیکان نگهداری میشود که به نظر من این امر واقعیت ندارد.
نوراللهیان، اظهار کرد: از قرن دوازدهم به بعد نیز کارهایی بر این متن دینی انجام شده است، که به اعتقاد من، نویسنده مقدمه این کتاب را باید در دستور کار تحقیقی خود قرار دهد.
این پژوهشگر حوزه دین ادامه داد: متاسفانه در حال حاضر «صحیفه سجادیه» در حوزه تدریس نمیشود. در حالیکه این کتاب، منشور دینی است که در آن نگاه خاصی به برخی مسائل بنیادی دین مانند توحید شده است. در حال حاضر 78 ترجمه از این متن دینی در اختیار علاقهمندان قرار دارد.
جایگاه «صحیفه سجادیه» در میان پیروان شیعه
سید محمدحسین حکیم، گردآورنده و نگارنده مقدمه کتاب «چاپ عکسی صحیفه سجادیه؛ به خط ابراهیم بنعلی کفعمی» در بخش دیگری از نشست گفت: این کتاب در سال 867 هجری قمری کتابت شده است و اصل دستخط آن متعلق به کفعمی است. درباره اهمیت «صحیفه سجادیه» باید بگویم، تنها کتابی است که از سوی امام شیعه تالیف و روایت شده است و پیروان شیعه امامیه، زیدیه و اسماعیلیه آن را در بین تراث خود قبول دارند.
وی ادامه داد: هنوز تحقیق شایستهای از «صحیفه سجادیه» به عمل نیامده است و صحیفههای امروزی همه از منبعی مانند ترجمه مرحوم محمد مشکات استفاده کرده و در دسترس خوانندگان قرار دادهاند. نسخه حاضر از این متن دینی، قدیمیترین نسخه شیعی است که از سوی کفعمی به عنوان چهره درخشان در دعانویسی کتابت شده است.
حکیم افزود: کفعمی، سه نسخه از «صحیفه سجادیه» را کتابت کرده است، نسخهای که امروز در این نشست بررسی میشود، نسخه سوم آن است. این متن دینی در اصل دارای بیش از هفتاد دعا است که نسخههای امروز تنها 54 دعای حضرت امام سجاد (ع) را در خود جای دادهاند.
مهجوریت شیعیان در دوره صفویه
محمدکاظم رحمتی، پژوهشگر تاریخ حوزه میانه در ادامه این نشست به بررسی این نسخه پرداخت و گفت: شیعیان در دوره صفویه جزو اقلیتهای دین به شمار میآمدند و اغلب آثارشان نیز ناشناخته باقی مانده بود. کفعمی نسخه کتابت شده خود را در سال 903 هجری قمری در کربلا به محمدبن لیث حسینی فروخت و سپس این نسخه دست به دست شد تا به هند رسید.
وی ادامه داد: کفعمی در بخشی از این کتاب خود را شافعی مذهب معرفی میکند، زیرا در آن زمان به علت در خطر بودن شیعیان، بیشتر عالمان شیعی خود، مذهب خود را پنهان میکردند تا در امان باشند.
غلامرضا امیرخانی، معاون کتابخانه ملی نیز در این نشست به بیان نقطهنظرات خود درباره این کتاب و سهم کفعمی در کتابت این نسخه از «صحیفه سجادیه» پرداخت.