| دکتر محمد جعفری‌قنواتی، ویراستار علمی دانشنامه «فرهنگ مردم ایران» پس از انتشار جلد سوم این اثر به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: مقاله‌های این شماره به سفارش مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و زیرنظر محمدکاظم بجنوردی، رییس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی تالیف شده و تا کنون در هیچ اثری منتشر نشده است. وی افزود: این مجلد دانشنامه به مثابه دو جلد قبلی، یک اثر پژوهشی است و در مدخلهای آن مقالاتی تالیف شده که درباره آنها تا کنون یک مقاله مفصل یا یک مقاله که کل جغرافیای ایران را دربربگیرد، از منظر فرهنگ عامه نوشته نشده است. برای مثال مقاله «خانه» را دکتر اصغر کریمی یکی از ویراستاران دانشنامه، نوشته است. وی در این مقاله تحولات خانه را از دوره باستان تا به امروز از لحاظ معماری بررسی کرده است؛ مقاله‌ای در این باره که معماری کل ایران را شامل شود، نمی‌توانید پیدا کنید. این ویراستار علمی «دانشنامه فرهنگ مردم ایران» بیان کرد: همچنین اگر موضوع «حنابندان» را نیز جستجو کنید، تنها به مقاله‌هایی درباره حنابندان در اصفهان، خراسان یا در میان لرها دسترسی پیدا خواهید کرد، اما مقاله‌ای که این سنت را در کل جغرافیای ایران بررسی کند، به نگارش درنیامده است. جعفری‌قنواتی اظهار کرد: یا «چهل‌تکه» که درباره آن حتی یک نوشته نیم‌بند هم وجود ندارد. بنابراین با توجه به کمبودهایی که در حوزه فرهنگ مردم وجود دارد، مولفان ما با بررسی جز به جز موضوع‌های موردنظر به تالیف مقاله‌ها روی آوردند. اگرچه پس از انتخاب مولفان، مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی یک پرونده علمی درباره مدخل موردنظر به آنها می‌دهد و مولفان با تکیه بر آن پرونده علمی و با استفاده از منابع دیگر مقاله موردنظر را تالیف و تدوین می‌کنند. وی ادامه داد: زمانی که مولف مقاله مورد نظر دانشنامه را تحویل می‌دهد تا زمان انتشار، 13 مرحله را طی می‌کند. ضمن این‌که نوشتن این مجلد یک سال طول کشیده است. با این حال ما در تلاش هستیم تا جلد چهارم را برای نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران آماده کنیم. این پژوهشگر فرهنگ عامه عنوان کرد: جلد سوم دانشنامه «فرهنگ مردم ایران» از مدخل توت ابوالفضل آغاز شده و در مدخل خرمن و خرمنکوبی یاپان یافته است. درباره درخت توت ابوالفضل باید بگویم این درخت در نزدیکی سیرجان است که مردم برای حاجت‌خواهی به آن متوسل می‌شوند که آداب خاصی دارد. از دیگر مدخلهای این دانشنامه می‌توان به «تیله‌بازی»، «جن»، «جمجمک برگ خزون»، «چراغانی» و «چلوکباب» اشاره کرد. جعفری‌قنواتی با ارائه مولفان مجلد سوم دانشنامه بیان کرد: در این مجلد دکتر علی بلوکباشی، محمدسعید جانب‌الهی، دکتر مینا سلیمی، دکتر حسن طباطبایی، دکتر حسن رضایی باغ‌بیدی(جادو در دوران باستان)، دکتر فرزانه گشتاسب (مدخلهای مربوط به زرتشتیان)، دکتر پگاه خدیش، عباس بهارلو (مدخلهای حوزه مستند و فیلم)، حسن میرعابدینی، دکتر امیدسالار، حمید سفیدگر، حمیدرضا دالوند، مریم محمدتبار و عارفه صابری تالیف مقاله‌ها را به عهده داشتند. درباره دانشنامه فرهنگ مردم ایران پروژه دانشنامه فرهنگ مردم ایران از اردیبهشت 1387 شروع به کار کرده است. این دانشنامه؛ دانشنامه‌ای تخصصی، مفصل در حوزه فولکلور و مردم‌شناسی ایران است که 3000 مدخل (عنوان) دارد. بیش از 120 پژوهشگر و مؤلف ایرانی و خارجی با این دانشنامه همکاری مداوم داشته و تحقیق و تألیف مقالات آن را برعهده دارند. شماری از مؤلفان و پژوهشگران همکار با این دانشنامه در زمره برجسته‌ترین دانشمندان و محققان ایران و جهان هستند و برخی دیگر دانش‌آموختگان جوانی که با گذراندن دوره‌های آموزشی در این بخش به پژوهشگران و مؤلفان حرفه‌ای تبدیل شده‌اند. این دانشنامه خود یک شورای علمی، متشکل از 27 عضو دارد که شامل سرشناس‌ترین متخصصان حوزه فرهنگ و فولکلور، ادبیات شفاهی و مردم‌شناسی در ایران هستند. همچنین هیأت مشاوران عالی این دانشنامه متشکل از 15 نفر از برجسته‌ترین دانشمندان حوزه‌های گوناگون علوم انسانی، سیاست‌ها و خطوط کلی این دانشنامه را راهبری می‌کنند. عناوین این دانشنامه را در سه حوزه کلی می‌توان طبقه‌بندی کرد: موضوعات مربوط به زندگی مادی، معنوی و اجتماعی. عنوان‌های این دانشنامه از تنوع فراوانی برخوردارند و زوایای مختلف فرهنگ و فولکلور ایرانیان را بازتاب می‌دهند. خوراک و نوشیدنی‌ها و انواع چاشنی‌ها، پوشاک و زیورها، آداب و رسوم، آیین‌ها و مناسک، دانش‌های عامیانه، باورها، ابزار کار و اسباب‌خانه، حیوانات و گیاهان، پدیده‌های طبیعی و شخصیت‌ها و کتاب‌های مهم و مرتبط با فولکلور و مردم‌شناسی ایران از جمله موضوعات آن به شمار می‌روند. افزون بر این از دیگر اهداف این دانشنامه تهیه و تشکیل کتابخانه‌ای مجهز به مهمترین منابع مردم‌شناختی و فرهنگ و فولکلور ایرانی است. در این راستا گام‌های بلندی برداشته شده و بخش‌هایی از منابع تخصصی این حوزه گردآوری شده است. پیش‌بینی می‌شود تا اتمام کار دانشنامه منابع تخصصی این کتابخانه تکمیل شود. در حال حاضر اعضای اصلی این دانشنامه رادکتر اصغر کریمی و دکتر محمد جعفری‌قنواتی (مدیر و ویراستار علمی دانشنامه فرهنگ مردم ایران)؛ مریم محمدتبار (دستیار بخش دانشنامه فرهنگ مردم ایران تشکیل می‌دهند. |  |
↧
جعفری‌قنواتی: درباره برخی موضوعات فرهنگ عامه ایران یک مقاله نیم‌بند هم وجود ندارد/ از درخت توت ابوالفضل تا جمجمک برگ خزون
↧