به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) مجید غلامی جلیسه، مدیرعامل خانه کتاب در اختتامیه دوازدهمین دوره جایزه نقد کتاب که عصر امروز سهشنبه (یکم دی ماه) در پژوهشکده هنر و معماری برگزار شد، گفت: خوشبختانه در کشورمان سابق بر این جشنوارههای متعددی در حوزه کتاب برگزار میشد و در حال حاضر نیز جشنوارههای مختلفی در این عرصه برپا میشود اما یکی از آفات جدی این گونه جشنوارهها این است که برخی از آنها دچار روزمرگیاند.
وی افزود: با کمال تأسف باید گفت که با وجود برگزاری این جشنوارهها اتفاق خاصی در حوزه کتاب نمیافتد. من دلیل دچار شدن به روزمرگی را در نداشتن اراده جدی از سوی مسئولان و برگزارکنندگان این جشنوارهها میدانم. معمولاً برخی از این مسئولان میخواهند طبق برنامهای روتین و اداری اقدام به برگزاری جشنواره کنند از اینرو میتوان گفت بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی عزم و اراده جدیتری دارد.
جلیسه ادامه داد: در مؤسسه خانه کتاب طی دو سال گذشته سعی کردیم روزمرگی را از جشنوارهها دور کنیم؛ چه در جشنواره کتاب سال و چه جایزه جهانی کتاب سال و چه جشنواره نقد، تا تغییراتی را که جامعه میطلبد در ساز و کار این رویدادها ایجاد کنیم. در دوازدهمین دوره، ویژگیهای مهمی نسبت به دورههای گذشته داشتیم. حضور دکتر سید حسن اسلامی اردکانی به عنوان منتقد صاحبنام کمک کرد وضع علمی جشنواره را تحول بخشیم. دکتر اسلامی از برکات جشنواره نقد محسوب میشوند. همه دوستان صاحبنظر با نام و آثار ایشان آشنا هستند. در این دوره دغدغهای به لحاظ کیفی و داوری نداشتیم. دکتر اسلامی بخش اعظمی از دغدغههای ذهنی ما را برطرف کردند.
مدیرعامل خانه کتاب اضافه کرد: امسال عزم کردیم که جشنواره به شکل الکترونیک برگزار شود. این در حالی است که 50 درصد ساز و کار جایزه کتاب سال نیز به شکل الکترونیک اداره میشود. جشنواره نقد کتاب نیز این قابلیت را داشت که به شکل الکترونیک اداره شود. این اتفاق امسال به نحو شایستهای رخ داد و باعث شد که از همه ظرفیتهای موجود استفاده کنیم. به این طریق نیازی به حضور فیزیکی داوران در دبیرخانه جشنواره نبود و در واقع به نوعی مرکز زدایی کردیم.
وی توضیح داد: تا سال گذشته داوران جشنواره نقد کتاب ساکن تهران بودند. امسال گرچه تعداد داوران شهرستانی زیاد نبود اما فتح بابی شد تا از آنها بهره ببریم. اتفاق خوشایندی که برای دوره سیزدهم جشنواره نقد کتاب رخ خواهد داد این است که با توجه به زیرساختهای موجود، از فردای برگزاری دوازدهمین دوره جشنواره نقد کتاب، ثبت نام در سیزدهمین دوره را داشته باشیم.
غلامی جلیسه افزود: فاصله فراخوان تا داوری امسال سه ماه بود اما ما میتوانیم این فاصله را بیشتر کنیم تا داوران برای بررسی آثار اقدام کنند. آمار این جشنواره به لحاظ کیفی و کمی در کتابچههایی در پایان این مراسم تقدیم حضورتان میشود. در این دوره شفافسازی خاصی چه در جایزه کتاب سال و چه نقد کتاب و چه نخستین دوره جایزهای که با عنوان «جشنواره سالانه طراحی کتاب» برگزار شد، داشتیم. فرم داوریها و اسامی آنها مشخص بود و برگزاری الکترونیک جشنواره نقد کتاب نیز به شفافیت این جشنواره کمک بسزایی کرد. کسانی که امسال در این جشنواره شرکت کردند میتوانند نقاط ضعف و قوت خود را به نحو بهتری ارزیابی کنند. معتقدیم که این موضوع به هر چه کیفیتر شدن رشد و بالندگی فضای نقد در جامعه کمک خواهد کرد.
مدیر عامل خانه کتاب گفت: تولید کتاب در سال به رقمی حدود 72 هزار عنوان کتاب میرسد اما در مقابل این رقم شمار کمتری منتقد و جلسه نقد برگزار میشود. طی دو سال اخیر دکتر سیدعباس صالحی ارادهای جدی برای توسعه فضای نقد داشت و به ویژه نقدهای شفاهی در تهران و شهرستانها برگزار شده است. با ساز و کار جدید خانه کتاب و سرای اهل قلم حدود 300 تا 400 جلسه نقد کتاب در سال برگزار میشود که البته در کل کشور رقم قابل توجه و در عین حال کمی است. مجموعه مجلات نقد کتاب ما در خانه کتاب 13 جلد است و 80 درصد محتوای این مطالب نقد کتاب است. آن هم اختصاص به آثار منتشر شده در فصل جاری دارد. این فصلنامهها امکانی را فراهم میکنند تا از لحاظ کمی و کیفی از نقد کتاب مطلع باشیم.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم بررسی دقیقی داشته باشیم تعداد مقالهها نسبت به آثار منتشر شده پایین است. با توجه به رقم انتشار کتاب یعنی همان 72 هزار کتاب، تنها 630 عنوان کتاب مورد نقد و بررسی و ارزیابی همهسویه قرار میگیرد. در سال حدود هزار نقد شفاهی وجود دارد که البته باز هم نشان از خلاء در حوزه نقد دارد. منتقدان ما کماند و این خلاء اساسی در مجلهها و صدا و سیمای ما هم دیده میشود. حتی نقد کتاب در وبسایتهای ما هم اندک است. این در حالی است که ما ثبت 500 نشریه را در سال داریم. رسانههایی مانند صدا و سیما و مطبوعات کشور میتوانند تأثیر بیشتری بر مخاطبان خود داشته باشند که در حوزه نقد کتاب اثر و نشان کمتری از آنها دیده میشود. میتوان از ظرفیتهای موجود بهره برد. ما امسال افزایش نقد کتاب داشتیم و پنج درصد رشد شاهد بودیم و البته در سال آینده میخواهیم شاهد رشد دستکم 10 درصدی نقد باشیم. امیدوارم با حمایت بیدریغ آقای صالحی برای سال 95 برنامهریزیهای جدی برای افزایش کیفی و کمی فضای نقد به ثمر بنشیند.