خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) – از یک منظر، پیش از این به نظر میرسید ظهور کتابهای الکترونیک بر قیمت کتابها تاثیر بگذارد و افزایش خوانندگان اینگونه آثار که به سایتهای اینترنتی فروش کتاب همچون «آمازون» مراجعه میکنند، تهدیدی ماهوی برای ناشران و فروشندگان کتاب محسوب شوند.
«جیم هینکس»، دبیر سایت اینترنتی «کما پرس» دراینباره میگوید: «ادبیات در میدان نبرد با اینترنت وارد شده است.»
هر چند، بر خلاف انتظارات، کتابهای چاپی، در کنار کتابهای الکترونیکی همچنان به بقای خود ادامه میدهند و فناوریهای نوین به ناشران و کتابفروشیها کمک کرده است تا مخاطبان جدیدی پیدا کنند و به راههای تازهای برای داستانسرایی دست یابند.
آیا صنعت چاپ مبارز میطلبد؟
در حالی که نمی توان انکار کرد که فروش کتابهای چاپی با ظهور ابزارهای دیجیتال به شدت تحت تاثیر قرار گرفته است اما، برخی شواهد وجود دارند که نشان میدهد، میزان کاهش فروش آثار چاپی سیر نزولی بسیار کندی دارد و اشتیاق خوانندگان به رجوع به آثار الکترونیک رو به کاهش است.
میزان فروش سایت «کیندل» که در سال 2011 میلادی به اوج خود، یعنی 13.44 میلیون پوند رسیده بود، در سال 2012 به 9.7 میلیون پوند رسید و تا کنون این رقم به طور تقریبی ثابت مانده است. فروش سایت «بارنز و نوبل نووک» طی یک سال 70 میلیون دلار کاهش داشته و این فروشگاه اینترنتی کتاب تلاش کرد برای یکی از دفاتر شعبههای خود فروشندهای پیدا کند که این تلاش به شکست انجامید.
سال گذشته در انگلستان حدود 1.7 میلیارد پوند برای چاپ سنتی کتاب هزینه شد در حالی که این میزان برای کتابهای الکترونیک تنها 393 میلیون پوند بود. همچنین طی تعطیلات کریسمس فروش کتاب چاپی نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته در برخی کتابفروشیها 5 درصد افزایش را نشان میدهد و در برخی دیگر این رقم حتی تا به 8.1 درصد نیز رسیده است.
این آمار شاهدی است که نشان میدهد دوران کتابهای چاپی با پایان خود فاصله بسیاری دارد هر چند این امر به عوامل مختلفی نیز بستگی دارد؛ به عنوان مثال، رمانهای مربوط به بزرگسالان بیشتر به سایتهای الکترونیک گرایش دارند اما آثار مذهبی یا مربوط به آشپزی و حتی کتابهای مصور، همچنان جایگاه خود را در نشر سنتی حفظ کردهاند که هر کدام دلایل خاص خود را دارند.
آیا شکل و قالب موثر است؟
موسسات متعددی وجود دارند که تلاش میکنند با ارائه تعریفی جدید برای اینکه کتاب چیست، بر شکاف میان کتابهای چاپی و دیجیتال پلی استوار کنند.
موسسه انتشاراتی اسپانیایی «سی بوک» در سایت خود کارتهایی را ارائه کرده است که با آن میتوان هم از کتابفروشیها و هم از سایتهای مرتبط خرید کنند. با اسکن کد مخصوص این کارتها بر تلفنهای همراه یا تبلت به راحتی میتوان به خرید کتاب اقدام کرد.
با اوجود این، دکتر «رزا سالا رز» مدیر این سایت اینترنتی میگوید: «برخی کتابفروشیها همچنان سیستم دیجیتال را همچون هیولایی میبینند که انگار قرار است آنها را ببلعد و ترجیح میدهند سر خود را مثل شترمرغ از ترس در خاک فرو کنند.»
همچنین، موسسه «بوکیندی» مستقر در لندن نیز از فناوری برای تشویق مردم برای مراجعه به کتابفروشی محله خود استفاده میکند. این موسسه سیستمی را بهکار گرفته است که کاربران استفاده کننده، هرگاه بخواهند در سایت «آمازون» از طریق فروشگاه اینترنتی «کروم» کتابی را جستوجو کنند، پنجره جدیدی را میگشاید و قیمت کتاب را در نزدیکترین فروشگاه کتاب فرد به او نشان میدهد.
«ویلیام کوکسان»، بنیانگذار این موسسه که خود را یک کتابخوان متعارف توصیف میکند میگوید: «این فناوری به شبکهای مشتمل بر 350 کتابفروشی مستقل انگلستان متصل است و کتابفروشیها از طریق آن میتوانند از اخبار بازار کتاب اطلاع یابند و سفارشها را دریافت کنند و به آنها پاسخ دهند.»