اسماعیلی در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) عنوان کرد: در پاسخ به این سوال شما که آیا هنر و ادبیات ایدئولوژی بردار هستند یا خیر؟ باید بیان کنم که اگر آثار همه نویسندگان و شاعران درجه یک و شاخص جهانی را در نظر بگیرید در خواهید یافت که در بطن این آثار تفکر و اندیشه و جهانبینی ویژهای مستتر است.
این شاعر ادامه داد: هیچ شاعر و نویسنده شاخصی را نمیتوان یافت که خارج از دایره ایدئولوژی به آفرینش ادبی و هنری دست بزند. به گمانم اگر منتقد و تحلیلگری چنین ادعایی داشته باشد که میتوان بدون ایدئولوژی دست به خلق اندیشه و کشف معنا زد، باید به دانش او شک کرد؛ چرا که همه هنرمندان جهانبینی خاص خود را دارند. در واقع نویسنده قلم دست میگیرد تا بتواند منظومه فکری خود را بازگو کند و در غیر این صورت چرا باید قلم دست بگیرد؟
وی اضافه کرد: هنرمندان ارزشی و متعهدی که برای ارزشهای انسانی اعتبار قایلاند و برای خود رسالت دارند بدون ایدئولوژی منسجم نمیتوانند دست به نوشتن بزنند. آنها قبل از هر چیز باید یک ساختار منسجم فکری داشته باشند. در واقع بدون ایدئولوژی منسجم نمیتوان به ساختار منسجم فکری رسید و دیگران (مخاطبان) را هدایت کرد.
اسماعیلی توضیح داد: هنرمندی که بدون جهانبینی مینویسد هنرش چیزی جز بازی با الفاظ و فرمگرایی، نکته مهم دیگری را دربرندارد. اینگونه هنرمندان را صرفاً میتوان فرمالیست نامید و کار آنها نیز جز فرم محض چیز دیگری از آب درنمیآید.
شاعر «حنجره سرخ عشق» یادآور شد: شاید از اثری هم که فرمالیستی محض باشد بتوان لذت هنری برد اما این لذت و حظ بصری زودگذر و کوتاه مدت است و بر جان مخاطب تأثیری نمیگذارد. به گمانم همه اهل هنر که آثار درخشان مینویسند چه بدانند و چه ندانند از نوعی ایدئولوژی بهره خواهند برد. این جهانبینی میتواند ناخودآگاه یا خودآگاهانه باشد.
رضا اسماعیلی، شاعر و متولد سال 1339 تهران و کارشناس رشته علوم اجتماعی از دانشگاه علامه طباطبایی تهران است.
«حنجره سرخ عشق»، «نی نامه»، «گزیده ادبیات معاصر»(شماره 6)، «بر آستان جانان»، «آسمانیها»، «عاشقانههای شرقی»، «از جنس باران»، «عاشقانههای سرخ»، «بوی گل در میزند»، «این مریم همیشه»، «ملکوت کلمات» «آب، بابا... آزادی»، «لهجه شرقی عشق»، مجموعه شعر عاشورایی «ناگهان دریا» و مجموعه شعر رضوی «کبوترانه بخوان آسمان هشتم را» نام برخی از مجموعه شعرهای وی به شمار میآیند.
پیشینه این سوژه در خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا):
گفتوگوی راضیه تجار، داوود غفارزادگان، محمدعلی بهمنی، لیلی گلستان، محمدرضا سرشار، سیداحمد نادمی، عبدالعلی دستغیب، ابراهیم زاهدی مطلق، جمال میرصادقی، محمدعلی مجاهدی(پروانه) و حافظ موسوی را در این باره بخوانید.