مهدی صدری پژوهشگر و از مصححان کتاب «تاریخ کشیکخانه» در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) درباره مولف این کتاب اظهار کرد: نجیب کاشانی، ملکالشعرای عصر صفوی در زمان شاه سلطان حسین صفوی شاعر برجستهای است که از نظر مضمون آفرینی ابداعات خلاقانهای در سرودههایش دیده میشود که در کلیات، طبع نجیب را نشان میدهد.
وی ادامه داد: آنچه مسلم است نجیب تنها یک شاعر نبوده و از نحوه نگارش و نثر او میبینیم که آنچه در تاریخ کشیکخانه وجود دارد تنها نثر یک مورخ نیست، بلکه نثر یک ادیب هم در آن دیده میشود. مورخان در آن زمان نثری داشتهاند که بیشتر به علم روز اختصاص داشته و فقط اتفاقات را با قلم خودشان در کاغذ نوشتهاند.
وی افزود: اصل کتاب «تاریخ کشیکخانه» را از کتابخانه کاخ گلستان توسط مرحوم آیتالله زاده شیرازی دیدم. البته نجیب کاشانی اثر منظوم دیگری با عنوان «گلدسته نجیب» در بحر تقارب دارد که حوادث سالهای پایانی حکومت صفویه یعنی شاه سلطان حسین و شاه سلیمان را جمعآوری کرده است.
به گفته صدری، نخستین کسی که از این اثر نیز نام برده مرحوم آقا بزرگ تهرانی است که در کتاب «الذریعه» به آن اشاره کرده است. همچنین کتاب «گلدسته نجیب» از نظر ذکر حوادث دوره صفویه بسیار مهم است.
وی در پایان یادآور شد: کتاب «تاریخ کشیکخانه» به اهتمام من و دکتر اصغر دادبه از سوی مرکز پژوهشی میراث مکتوب تا پایان شهریورماه منتشر میشود.
نجیب کاشانی ملکالشعرای شاه سلیمان و شاه سلطان حسین صفوی بود و با جلالالدین پسر یکی از پادشاهان گورکانی گفتوگوهای مداومی داشت. این گفتوگوها در زمان اقامت جلالالدین در اصفهان و هر چند روز یکبار انجام میشده و چون او (جلالالدین) با افراد دیگری هم گفتوگو میکرد، نجیب نام آنها را «کشیک» گذاشته است.