خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)- زمانیکه «سوار بر گلوگه» نوشته استيفن كينگز، سوار بر موج اینترنت در مدت یک شبانهروز 400 هزار نسخه فروش کرد و 500 هزار نفر از مخاطبان «آمازون» ظرف 15 روز این کتاب را رایگان دانلود کردند، دنیا فصل جدیدی از ارتباطات دیجیتالی را پیشروی خود دید. خبر ظهور یک فناوری جدید به سرعت در گیتی منتشر شد و طرفداران کتاب را حیرتزده کرد.
نشر همانند دیگر صنایع از عصر دیجیتال تأثیر گرفت، بهطوری که ناشران، ایده بهرهگیری از امکانات این فناوری جدید را در عرصه تولید محتوا دنبال و عملیاتی کردند. شرکت بینالمللی «آمازون» یکی از نمودهای تلفیق فناوری دیجیتال با صنعت نشر است. آمازون در ابتدا بهعنوان یک فروشگاه آنلاین کتاب بود که در سال 1994 به همت «جف بزوس» در شهر سیاتل ایالت واشینگتن تأسیس شد.
انتشار اخباری از میزان فروش کتابهای الکترونیکی، انعکاسی از توجه اهل کتاب به نشر الکترونیک است. مطابق گزارش وبسایت statista، آمازون در سه ماهه نخست سال 2015 درآمدی بیش از 22/72 میلیارد دلار کسب اعلام شده است؛ در سه ماهه پایانی 2014 فروش Amazon.com افزون بر 29/33 میلیارد دلار و سود این شرکت از این مبلغ فروش معادل 214 میلیون دلار بود؛ رقم رضایتبخشی که برای سهامداران به حساب میآید.
نشر دیجیتال در ایران سال 1370 مطابق با سال 1999 میلادی و همزمان با ظهور شبکههای یارانهای ظهور پیدا کرد و امروزه 40 میلیون دستگاه هوشمند در کشور وجود دارد که نشان از ظرفیت بالای نشر الکترونیک در کشور است. به نقل از كتاب «ارتباطات بينالمللی» نوشته دكتر يونس شكرخواه، در شرايطی كه روزانه 3/5 تريليون دلار در تجارت اينترنتی مبادله میشود، سهم ايران در تجارت الكترونيک سه درصد است. آمار دقیقی از شرکتهای فعال ایرانی در حوزه نشر الکترونیک در دسترس نیست، موضوعی که با توجه به گسترش انواع کتابخوانها در کشور نیازمند رسیدگی و ساماندهی از سوی مسئولان مربوطه است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بهعنوان نخستین مرجع در سال 1380 بعد از چهاردهمین دوره نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، به تشکیل «مجمع ناشران الکترونیک» اقدام کرد. اصلیترین هدفی که این مجمع برای تحقق آن تشکیل شده، حق مؤلف بود. آمارها نشان میدهد که از هر 10 لوح فشرده در کشور، یک نسخه از آن اصل و مابقی کپی غیرمجاز است. بنابراین گزارش که از مقالهای با عنوان «درآمدی به نشر الکترونیک و کتاب دیجیتالی» برگرفته شده، بهنظر میرسد که زیرساختهای نشر الکترونیک ایران نیازمند تقویت و در بعضی موارد نیازمند همگامسازی با دنیای مدرن است.
مجموعه گفتوگوهای خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) انعکاسی از صحبتهای 15 نفر از کارشناسان این حوزه است که در قالب خط خبری با عنوان «ملزومات و زیرساختها نشر الکترونیک از نگاه کارشناسان» منتشر شد. این سلسله گفتوگوها گوشهای از وضعیت نشر الکترونیک در کشور و جایگاه ایران را در دنیا ترسیم میکند.
جدول زیر با نگاهی اجمالی دیدگاه کارشناسان و فعالان نشر الکترونیک را درباره ملزومات و زیرساختهای این حوزه منعکس کرده است.
ردیف
عنوان مصاحبهشونده
جمله کلیدی
مطالعه در ایبنا
1
مجید قاسمی، مدیر فروشگاه اینترنتی کتاب «فیدیبو»
«مطالعه آزاد برای همه، همه وقت، همه جا» هدف صنعت نشر الکترونیک است
اینجـــــــــا
2
محمد صدوقی، مدیر پروژه «طاقچه»
اعتماد ناشران و نویسندگان در گرو تدوین استاندارد امنیتی در حوزه نشر الکترونیک است
اینجـــــــــا
3
نیما افشار، پایگاه اینترنتی فروش کتاب «پندار بازار»
نشر الکترونیک در معرض سوء استفاده تبهکاران محتوایی است
اینجـــــــــا
4
عرفان میرطالبی، مدیر تولید شرکت «شتابتک»
ایران در تولید نرمافزارهای کتابخوان از دنیا عقبتر نیست
اینجـــــــــا
5
امیر نامآور، مدیر شرکت ایدهگستران
دانش تولید نرمافزارهای کتابخوان بومی در کشور وجود دارد
اینجـــــــــا
6
علی تصدیقی، مدیر تولید شرکت توسعه «رایان رویال»
اغلب ناشران نسخه دیجیتال را موجب نابودی بازار نشر میدانند
اینجـــــــــا
7
محمد آباقری، مدیرعامل شرکت کتابداری و اطلاعرسانی «پیام حنان»
تولید دستگاه کتابخوان ایرانی از نظر امنیت محتوا توجیهپذیر نیست
اینجـــــــــا
8
پرویز امیرشهپری، مشاور مؤسسه نگارش الکترونیک کتاب «مانا کتاب»
مدیریت حقوق دیجیتال نقش مهمی در محافظت محتوا دارد
اینجـــــــــا
9
مجید کوثری، صاحبامتیاز و مدیرمسئول مؤسسه «مدیران جهان پدید»
فقدان زیرساخت در حوزه نشر الکترونیک موجب کاهش کیفیت میشود
اینجـــــــــا
10
سجاد حاجوی، مدیر پروژه «پاتوق کتاب»
شرکتهای تولیدکننده به تخصصی شدن امنیت محتوا بیندیشند
اینجـــــــــا
11
سهیلا عطایی، برنامهنویس شرکت «رسانهساز دانش»
ناشران کوچک کمتر به نشر الکترونیک اعتماد دارند
اینجـــــــــا
12
محمدرضا اکبری، مدیرعامل شرکت آموزش الکترونیک فراگیر شریف
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات زیرساختهای نشر الکترونیک را تقویت کند
اینجـــــــــا
13
محمدامین بهرامیان، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی ویستا رایانه نیکان
تقویت زیرساختهای نشر الکترونیک در گرو ایجاد صندوق مالی و ارزشگذاری محصولات است
اینجـــــــــا
14
مهدی نداف، مدیر فروش «فراکتاب»
نشر الکترونیک بر پیکر نیمه جان نشر مکتوب بنا شده است
اینجـــــــــا
15
عباس فرزین، عضو هیات مدیره تعاونی مجتمع «تصما»
نیمی از فعالان نشر الکترونیک کسب و کارشان را تعطیل کردهاند
اینجـــــــــا