| به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مراسم بزرگداشت زنده‌یاد دکتر لطف‌الله هنرفر (باستان‌شناس و محقق) با سخنرانی دکتر مهدی محقق (رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی)، دکتر حسین میرجعفری (عضو هیات علمی گروه تاریخ دانشگاه اصفهان)، دکتر جواد نیستانی (عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس)، دکتر علی‌اکبر جعفری (معاون گروه تاریخ دانشگاه اصفهان) و دکتر محمد موقتیان (استاد دانشگاه و مولوی‌پژوه) سه‌شنبه 24 شهریورماه در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی برگزار شد. اثر هنرفر، آثار تاریخی اصفهان را زنده کرد موقتیان، استاد دانشگاه و مولوی‌پژوه نیز در این نشست گفت: انسان در فرهنگ‌های ملل اروپایی به علت رشد و بالندگی هنرها در کنار یکدیگر خیلی بهتر و زودتر مفاهیم هنری را درمی‌یابد، زیرا هر یک زبان دیگری هستند اما در ایران این گونه نیست. روزگاری که زنده‌یاد هنرفر اراده به نگارش کتاب «گنجینه آثار تاریخی اصفهان» کرد، هنر معماری در این شهر زبان گویا نداشت. دسته دسته مردم می‌آمدند و آثار را تماشا می‌کردند اما ظرایف و فلسفه شکلی آثار بر کمتر کسی آشکار بود. وی با اشاره به نقش هنرفر در بازخوانی آثار تاریخی اصفهان اظهار کرد: وی با اثری که در تالیف آن زمان و تلاش بسیاری صرف کرد، هنر معماری اصفهان را زنده کرد. امروز اگر کسی با دست نوشته‌های وی آشنا باشد، شایستگی‌های هنری از خط و کاشیکاری، ترکیب رنگ‌ها، هندسه معماری و حتی ترکیب ملاط‌های آن برایش روشن خواهد شد. وی با پژوهش‌های خود خبرهایی از دل این آثار به گوش هوش بینندگان رساند. این پژوهشگر با استناد به سخنان بزرگان در تحسین هنرفر بیان کرد: پروفسور هشترودی می‌نویسد: «نخستین بار که در اصفهان با هنرفر برخورد کردم و همت وی را در تدوین تاریخ هنر اصفهان مصمم و موقوف یافتم، گمان نمی‌کردم که زحمت 10 ساله وی تا چه حد در این کار توفیق یافته است؟ در جلسه دفاع رساله دکتری وی شاهد و ناظر قدردانی استادان از وی بودم و این تحسین آنها این توفیق را تضمین می‌کرد، زیرا بدون اغراق یک چهارم هنر ایران در شهر اصفهان است.» هنرفر کاشف استعداد نقاشی محمود فرشچیان بود علی‌اکبر جعفری با اشاره به ویژگی‌های زنده‌یاد هنرفر گفت: وی به متون علمی، ادبی و تاریخی اشراف داشت. زبان‌دان توانمندی بود، مباحث را از متون اصلی استخراج می‌کرد و بسیار به کتاب «الاغانی» و «تجارب الامم» علاقه‌مند بود. به آثار دکتر محمد محمدی ملایری نیز علاقه داشت و بسیار با احترام هم از متن و هم نویسنده یاد می‌کرد. وی عنوان کرد: هنرفر به همه معلمان می‌گفت یکی از وظایف شما تلاش برای کشف استعدادهای نهفته دانش‌آموزان و هدایت آنها به سمتی است که دانش‌آموز در آن استعداد دارد. هنرفر می‌گفت بنده زمانی که تازه معلم شده بودم، شاگردی داشتم که از بستگان من بود. پدر این شاگرد هر از گاهی در مجالسی که همدیگر را می‌دیدیم به من سفارش می‌کرد که به فرزند من بگویید درس بخواند. پدر شاگرد من دوست داشت که فرزندش مهندس یا طبیب شود. معاون گروه تاریخ دانشگاه اصفهان افزود: از آن طرف شاگرد بنده علاقه‌مند به طبابت و مهندسی نبود. اگرچه در درس‌های فیزیک، شیمی و زیست‌شناسی نمرات خوبی کسب کرده بود. من به پدرش گفتم چرا این اندازه به فرزندت فشار می‌آوری و می‌خواهی مهندس یا دکتر شود؟ در حالی که فرزندت با استعدادی که در نقاشی دارد، نقاش خوبی در آینده خواهد شد. این شاگرد هنرفر، کسی نبود جز استاد محمود فرشچیان! تحسین اصفهان‌شناسان داخلی و خارجی از هنرفر میرجعفری نیز با شرح کتاب ممتازی درباره آثار تاریخی اصفهان گفت: زنده‌یاد هنرفر پس از سال‌ها پژوهش کتابخانه‌ای، تحقیق و تفحص میدانی، مشاهده نقطه به نقطه آثار تاریخی ارزشمند اصفهان و تماس دائمی، مصاحبه با معماران و استادکاران بناهای تاریخی کتاب ارزشمند «گنجینه آثار تاریخی اصفهان» را منتشر کرد که در همان سال انتشار یعنی 1344 برنده جایزه نخست بهترین کتاب سال شد. وی با شکیبایی و دقت تمام کار عظیمی در ارائه این کتاب به یادماندنی انجام داد و مورد تحسین اصفهان‌شناسان داخلی و خارجی قرار گرفت و الگویی روشن برای دوستداران علم، تاریخ، ادب و هنر شد. وی افزود: استاد با مراجعه به تک‌تک کتیبه‌های آثار باستانی منطقه اصفهان شناسنامه مستدل و مستند آنها را پیدا، ثبت و ضبط کرد. یک کتیبه اطلاعات زیادی مانند تاریخ ساخت بنا، بانی، معمار و گاهی شرایط ساخت که از داده‌های آن قابل دریافت است بازتاب می‌دهد، اما گنجینه تنها شامل بازنویسی آن نیست، بلکه استاد با تکیه بر داده‌های آنها، یک دوره تاریخ اصفهان را به شکل دوره‌بندی آثار تاریخی مانند آثار دوره دیالمه عصر سلجوقی، دوره صفوی و ... با ذکر تاریخچه‌ای از اوضاع اصفهان در آن دوره‌های تاریخی طبقه‌بندی کرد. این تاریخ‌نگار عنوان کرد: استاد هنرفر پایه‌گذار گروه آموزشی تاریخ دانشگاه اصفهان بود با این حال متاسفانه اثر جامع و مفصل وی که نام «اصفهان شهر تاریخ» بر آن نهاده شده بود، هنوز انتشار نیافته است؛ کتابی که به گفته دکتر عبدالمهدی رجائی جلد نخست آن حاوی اطلاعات ارزنده، نو و بدیع در معرفی مجلات شهر اصفهان و سابقه و تحولات آن است. میرجعفری بیان کرد: هنرفر علاقه عجیبی به تاریخ دوره ایران باستان داشت و این دوره را نیز تدریس می‌کرد. وی متعهد به انجام کارهای علمی، استوار، با ذوق و کمال بود. هنرفر فردی با یک اندیشه سخت‌کوشی و دقت‌نظر بود در عین حال با مهربانی و فروتنی از بذل بی‌دریغ و صمیمانه دانش خود به شاگردان و دانشوران فروگذار نمی‌کرد. پل الله‌وردیخان و اظهارنظر سیاحان اروپایی نیستانی سخنران بعدی نشست بود. وی با اشاره به سی و سه پل اصفهان گفت: این پل که در امتداد خيابان چهارباغ قرار دارد، بر رودخانه زاينده‌رود به صورت شمالی – جنوبی بنا شده و در عهد صفوی منطقه چهار باغ قديم و منطقه چهار باغ جديد يا ناحيه هزار جريب و محله ارامنه جلفا را به يكديگر متصل می‌کرده است. نیستانی افزود: استناد به منابع تاریخی و سفرنامه‌های عصر صفوی درباره تاریخ ساخت سی وسه پل حاکی از این است که در رابطه با زمان آغاز ساخت و انجام آن خطای فاحشی روی داده است. در منابع تاريخي دوره صفوی اشاره‌ای به سازنده پل نشده، اما تاورنيه، نخستين جهانگردی است كه الله‌ورديخان را بانی آن دانسته و به پيروی وی، ديگر سفرنامه‌نويسان و نيز برخی مورخان از آن سردار به عنوان سازنده پل نام برده‌اند. آن‌چه سبب تقويت نظر تاورنيه می‌شود نوشته فيگروآ، سفير اسپانيا در دربار شاه عباس است. این عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس عنوان کرد: به گفته سفير اسپانيا در اين باره كه الله‌ورديخان پل را ساخته باشد، در همان عصر نيز ترديد وجود داشته و اين شبهات باعث شماری اتهامات به وی از سوی دشمنان سردار قزلباش شده؛ حال آن‌كه الله‌ورديخان مخارج ساخت پل را عهدار بوده است. با اين‌همه، با وجود تصريح منابع به نام سازنده پل، به نظر می‌رسد، با توجه به ساخت پلی توسط الله‌وريخان در 1010 ه.ق در لار شيراز و تجربه‌ای كه وی در اين رابطه اندوخته بوده، باعث شده شاه عباس سردار قزلباش خود را تنها مأمور به پايان رساندن آن كرده باشد. از همين رو، پس از اتمام بنای پل، نام وی به‌نام اتمام رساننده آن شهرت يافته و نه به نام سازنده آن. نیستانی با اشاره به این‌که محققان درباره تاريخ اتمام پل به خطا رفته‌اند، گفت: برخی از محققان ماده تاريخی كه ميرزا علی نقی كمره‌ای متخلص به نقی درباره پل گلپايگان آورده، مربوط به پل‌الله‌ورديخان در اصفهان دانسته‌اند. چگونه ممكن است ساختمان پل عظيمی به مانند پل الله‌ورديخان كه فرمان ساختن آن در 1006 ه.ق صادر شده، در 1005 .ق به اتمام رسيده باشد؟ حال آن‌كه بنا بر نوشته ملاجلال منجم پل در دوازدهم رجب 1011ق اتمام يافته و شاه عباس نيز ماده تاريخ «خانه دلگشا شدش تاريخ» را براي به پايان رسيدن آن ساخته است. بزرگداشتی که دیر برگزار شد! محقق گفت: حضور در این گونه مجالس نشانه علاقه به علم و دوستی با عالم است. ما چند سال پیش مقدمات برگزاری این مجلس را با کوشش دکتر نصیری فراهم کرده بودیم، اما متأسفانه این امر تحقق پیدا نکرد تا به امروز که وی دار فانی را وداع گفته و ما از وجود وی محروم شدیم. وی اظهار کرد: ما امروز در اینجا جمع شدیم تا از طریق برخی از دوستان و شاگردانی که آشنایی نزدیک‌تری با وی داشته‌اند با فضایلش بیشتر آشنا شویم. در پایان این مراسم لوح تقدیر انجمن به پاس سال‌ها خدمات ارزنده استاد لطف الله هنرفر به خانواده ایشان تقدیم شد. |  |
↧
موقتیان: آثار زنده‌یاد هنرفر معماری اصفهان را زنده نگهداشت/ معلم تاریخی که کاشف استعداد نقاشی فرشچیان شد
↧