| دکتر اکبر ایرانی، مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب درباره مجموعه کتاب‌های نسخ خطی فارسی استاد منزوی به خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) گفت: وی فرزند زنده‌یاد آقابزرگ تهرانی صاحب کتاب «الذریعه الی تصانیف الشیعه» بود که روحیه کتابشناسی و فهرست‌نویسی را از پدر خویش به ارث برده بود. قطعا کاری که آقابزرگ در جمع‌آوری آثار شیعی در تاریخ تشیع انجام داد، کار بی‌نظیری است؛ کاری که استاد منزوی نیز با گردآوری آثار فارسی اعم از نسخ خطی و چاپ سنگی آن را ادامه داد. وی ادامه داد: آقابزرگ کار جمع‌آوری آثار شیعه را در کتابخانه‌های ایران و همچنین کشورهای هند، پاکستان و عراق انجام داد و دو فرزندش، علی‌نقی و احمد نیز در کتابشناسی کار پدر را ادامه دادند. استاد علی‌نقی منزوی در حوزه فلسفه، کلام و تاریخ نیز تبحر داشت، اما در کار فهرست‌نویسی شور و شوق برادرش را نداشت. استاد احمد که شیفته زبان فارسی بود، در کتابشناسی با بزرگانی مانند ایرج افشار، محمد دانش‌پژوه، عبدالحسین حائری و عبدالله انوار نیز همکاری کرده و در سال 56 در مرکز تحقیقات فارسی پاکستان به تهیه فهرست نسخ خطی فارسی این کشور همت گماشت که حاصل تلاش وی در 14 جلد «فهرست نسخ خطی ایران و پاکستان» منتشر شد. مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب اظهار کرد: اطلاعاتی که در 14 جلد «فهرست نسخ خطی ایران و پاکستان» گنجانده شده، برای نسخه‌شناسان بسیار ارزنده است و نشان از همت یک عاشق و شیدای زبان فارسی دارد؛ استادی که روز و شب تلاش می‌کرد تا فهرست نسخه‌های خطی فارسی را گردآوری کند و همان‌طور که در خاطرات نقل شده، وی به اندازه‌ای در این کار غرق شده بود که گاه روز و شب را تشخیص نمی‌داد و ساعت‌ها در زیرزمینی نمور مشغول کار بود. ایرانی عنوان کرد: منزوی با عشق و شیدایی به زبان فارسی سالیان بسیاری را صرف شناسایی و گردآوری نسخه‌های خطی فارسی در پاکستان کرد و این کار را تا اواخر دهه 60 انجام داد. پس از مراجعت استاد، عارف نوشاهی، کتابشناس پاکستانی تصمیم به ادامه کار وی گرفت. همچنین زمانی که منزوی در پاکستان بود فهرست مشترکی از کتاب‌های فارسی این کشور را جمع‌آوری و منتشر کرد. در همان دوران 5 جلد نیز از نسخه‌های فارسی کتابخانه گنج‌بخش به چاپ رسانید. البته ادامه این کار را نیز محمدحسین تسبیحی که همکار وی بود به عهده گرفت و یک فهرست الفبایی از نسخه‌های آنجا تهیه کرد. وی گفت: پس از بازگشت استاد منزوی به ایران به دعوت سید کاظم بجنوردی، رئیس مرکز دایره‌المعارف بزرگ اسلامی در کتابخانه این مرکز مشغول به کار شد و شروع به جمع‌آوری فهرستواره آثار فارسی خطی و چاپ سنگی ایران کرد که از این مجموعه تاکنون 11 جلد منتشر شده و در حال حاضر علی بهرامیان کار ناتمام استاد را ادامه می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود که این فهرست الفهارس به 25 جلد برسد. اگرچه در سال‌های اخیر استاد تسبیحی نیز با زنده‌یاد منزوی در تدوین این فهرستواره در مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی همکاری می‌کرد. مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب اظهار کرد: زنده‌یاد منزوی از لحاظ اخلاق شخصی فروتن، مسئولیت‌شناس، متواضع و دل‌بسته زبان و ادب فارسی بود و تعصبش به این زبان به حدی بود که به کسانی آثار عربی موجود در کتابخانه‌های ایران، عنوان تراث عربی می‌دادند، اعتراض می‌کرد و می‌گفت چون این کتاب‌ها در کتابخانه‌های ایران است و بعضا از سوی مولفان فارسی زبان به نگارش درآمده، عنوان تراث عربی جایز نیست و باید آثار ایرانی ـ اسلامی نامگذاری شود. ایرانی بیان کرد: استاد منزوی با تألیف فهرست‌واره‌های نسخ خطی کتاب‌های فارسی تلاش کرد این آثار به جوانان معرفی شود و آنها میراث گذشتگان خود را بشناسند. یقینا وی می‌دانست که این کتابشناسی‌ها کلید پژوهش است و امثال ایرج افشار و دانش‌پژوه نیز که به این امر توجه کرده، بر آن بودند تا با فهرست‌برداری از آثار گرانسنگ فارسی، پژوهش را در ایران رونق دهند. وی عنوان کرد: معرفی نسخه‌های خطی باعث می‌شود کار پژوهش و تحقیق دو چندان شود و پژوهشگران با بهره‌برداری از این کتابشناسی‌ها به تحقیقات جدید روی بیاورند. بنابراین وظیفه بنیادهای پژوهشی مانند دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی و میراث مکتوب است که این آثار را شناسایی و در کتابشناسی‌هایی منتشر کنند تا پژوهشگران با تحقیق بر این کتابشناسی‌ها به غنای زبان فارسی بیفزایند. مدیر مرکز پژوهشی میراث مکتوب گفت: ما تلاش کتابشناسان و نسخه‌پژوهان پیشکسوت را ارج می‌نهیم و امیدواریم نسل جدید همت کنند و این آثار را مورد کاوش و بررسی قرار دهند. در این باره بخوانید: سخنان سیدعلی آل داوود درباره زنده‌یاد منزوی: گردآوری فهرستواره نسخه‌های خطی بزرگ‌ترین خدمت زنده‌یاد منزوی به زبان فارسی بود سخنان محمدحسین تسبیحی درباره زنده‌یاد منزوی: منزوی خود یک کتابخانه زنده و پاینده بود/ شعری که در رثای منزوی سروده شد |  |
↧
ایرانی: استاد منزوی عنوان تراث عربی را جایز نمی‌دانست/ زیر زمین نموری که مامن فهرست‌نگار فقید بود
↧